چرا واریز مبالغ بیمه بیکاری کرونا متفاوت است؟
تعداد زیادی از اعضای کانال حل اختلاف، با تماس با ما مدعی شده اند که مبالغ اندکی بابت بیمه بیکاری کرونا به حساب آنها واریز شده است.
مبالغ اندکی بین ۶۰۰ هزار تومان تا ۸۰۰ هزار تومان و در بعضی موارد ۳۰۰ هزار تومان و ۵۵۰ هزار تومان .
اما چرا اینقدر کم؟!
در این یادداشت ، به طور مفصل به این موضوع پرداخته ایم .
سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که نخستین فهرست مقرری‌بگیران بیمه بیکاری ناشی از شیوع کرونا در هفته گذشته برای ۱۰۳ هزار نفر از ثبت نام‌کنندگان در سامانه بیمه بیکاری وزارت کار واریز شده است .
این واریزی به دنبال اعلام سازمان تامین اجتماعی مبنی بر آغاز پرداخت مقرری بیمه بیکاری به حساب مشمولان صورت گرفت و مقرر شد فهرست و شماره حساب بخش دوم مشمولان طرح پرداخت بیمه بیکاری به مشاغل آسیب دیده از کرونا در روزهای آتی توسط سازمان تأمین اجتماعی تأیید و پس از ارسال با فوریت پرداخت شود.
سازمان برنامه و بودجه همچنین اعلام کرد حق بیمه بازنشستگی و درمان مشمولان نیز به منظور برقراری سنوات و درمان افراد مذکور توسط سازمان برنامه و بودجه تخصیص یافته و به حساب بیمه بیکاری سازمان تأمین اجتماعی واریز شده است.
واریز مقرری بیمه بیکاری از سوی سازمان برنامه و بودجه مربوط به بخشی از ثبت‌نام کنندگان اسفند ۱۳۹۸ است و سایر پرداختی‌ها برای ماههای بعد به تدریج و پس از تأیید و اعلام اطلاعات حساب‌های مابقی مشمولین توسط سازمان تأمین اجتماعی صورت خواهد گرفت. همچنان که پیش از این مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت کار درخصوص متقاضیان و مشمولان بیمه بیکاری اردیبهشت ماه گفته بود” در خصوص این افراد در کارگروهی جداگانه و مرکب از نمایندگان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت کشور و سازمان تامین اجتماعی تصمیم‌گیری خواهد شد. ”
پیش از این مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی گفته بود، پرداخت بیمه بیکاری مشروط به بیکاری فرد متقاضی و عدم اشتغال وی طی این مدت است و سازمان تامین اجتماعی با پالایش فهرست وزارت کار از بیکاران ایام کرونا، این فهرست را به سازمان مدیریت و خزانه کشور ارسال می کند تا بیمه بیکاری به حساب مشمولان واریز شود.
برخی کارشناسان تعداد روزهای بیکاری فرد را ملاک پرداخت بیمه بیکاری کرونا می‌دانند و معتقدند به دلیل آنکه کرونا از اواخر سال گذشته و اسفند ماه خود را نشان داد و بخش اعظمی از واحدها در نیمه اسفند بسته شدند، بر همین اساس واریز مبالغ مربوط به بیمه بیکاری کرونا متناسب با اعلام سازمان تامین اجتماعی و تعداد روزهای بیکاری افراد بوده است.
عده ای دیگر از کارشناسان بر این باورند که محدودیت منابع بیمه بیکاری اختصاص یافته در این زمینه بی‌تاثیر نبوده و سازمان تامین اجتماعی نیز زیر بار واریز چنین مبالغی نرفته است چرا که اساسا طبق قانون بیمه بیکاری، پرداخت مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل ۵۵ درصد متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده است و به مقرری افراد متأهل یا متکفل، تا حداکثر چهار نفر از افراد تحت تکفل به ازای هر یک از آنها به میزان ۱۰ درصد حداقل مزد افزوده می‌شود.
برخی معتقدند واریز مبالغ بیمه بیکاری و اینکه با چه معیار و بر اساس چه درصدی صورت گرفته به سازمان برنامه و بودجه مربوط است. به نظر می‌رسد ساز و کار پرداخت بیمه بیکاری کرونا با بیمه بیکاری فعلی متفاوت است چرا که با وجود راه اندازی سامانه توسط وزارت کار و تهیه لیست از سوی تامین اجتماعی، مکانیسم واریز و درصد پرداخت توسط سازمان برنامه و از طریق خزانه‌داری کل صورت گرفته است.
برخی از کارشناسان نیر اظهار می دارند مبلغی که به حساب مشمولان واریز شده علی الحساب یک ماهه است ولی اینکه چرا برای یک عده فرضا ۳۰۰ هزار تومان واریز شده یا رقم متفاوتی پرداخت شده به این دلیل است که گفته می‌شود کرونا از ۱۵ اسفند ماه شروع شده و ممکن است معیار کارشناس برنامه‌ریزی بودجه بر این اساس بوده و مقرری برای دو هفته به حساب مشمولان اسفند ماه پرداخت شده باشد.
متاسفانه سازمان تامین اجتماعی تنها لیست بیمه‌ای را کمتر از یک ماه قبول می‌کند که به تایید بازرسان خود سازمان رسیده باشد، لذا اگر سازمان تامین اجتماعی کمتر از میانگین متوسط مزد ۹۰ روز، بیمه بیکاری را پرداخت کند احتمال شکایت کارگر به اداره کار وجود دارد. در سیستم تامین اجتماعی پرداخت بیمه بیکاری دستی نیست بلکه الکترونیکی است و دستگاه محاسبات را انجام می‌دهد.
بر اساس قانون بیمه بیکاری، میزان مقرری مطابق میانگین متوسط مزد ۹۰ روز یا حقوق سه ماه قبل از بیکاری بیمه شده است که برای مجردین ۵۵ درصد و برای افراد متاهل و سرپرست، ۱۰٪ بیشتر ( بر اساس تعداد افراد تحت تکفل ) درنظر گرفته می شود.
طبق آخرین آمار ، کل ثبت‌نام شدگان در سامانه بیمه بیکاری ۸۴۰ هزار نفر است و در حالی که در اسفند سال گذشته ۳۰۰ هزار نفر در سامانه ثبت نام کرده بودند، آمار خرداد ۹۹ از ثبت‌نام ۲۸۰۰ نفر حکایت دارد .
همچنین از مجموع تعداد ثبت‌نام شدگان، ۷۰۳ هزار نفر مشمول بیمه بیکاری شده اند که بر اساس نوع اعلام بیکار شدن اعم از اینکه به دلیل تعطیلی کارگاه بوده یا خودخواسته صورت گرفته از هم تفکیک شده‌اند.
ضمنا تاکنون برای ۲۴۱ هزار نفر از بیکار شدگان اسفند ۱۳۹۸ پیامک ارسال و مشمول واقع شدند که از این تعداد برای ۱۰۳ هزار نفر مبلغ بیمه بیکاری واریز شده و ظرف ۱۰ روز آینده نیز برای حدود ۲۶۰ هزار نفر دیگر مقرری بیمه بیکاری کرونا پرداخت می‌شود.
ظاهرا تمایل وزارت کار این بوده که پرداخت‌ها طبق قاعده قانونی و روال همیشگی صورت گیرد و تفاوتی نباشد ولی علیرغم پیشنهاد وزارت کار، سازمان برنامه و بودجه معتقد بوده که چون بخش قابل توجهی از این منابع از محل بودجه عمومی اختصاص می‌یابد و از طرفی برخی از افراد اگر چه بیمه بودند ولی میزان کار آنها در ماه، در مقایسه با افرادی که تمام وقت کار کرده و دوره زمانی اشتغال آنها هم طولانی بوده آنقدر نیست که بتوانند مقرری بیمه بیکاری را کامل بگیرند لذا این تفکیک انجام شده و مجموع جمع بندی‌های صورت گرفته این شده که مبالغ متناسب با شرایط کرونا پرداخت شود در خصوص بیمه بیکاری ناشی از شیوع بیماری کرونا، متولی پرداخت مبلغ بیمه بیکاری کرونا سازمان برنامه و بودجه است و فرمولی در خصوص میزان واریزی‌ها و مصوبه‌ای در خصوص اینکه چه مبلغی پرداخت شده و مبنای محاسبه چه بوده به وزارت کار ارسال نشده است.
اما مرحله شناسایی، مشمول بودن یا نبودن، اخذ شماره شبای بانکی و تحویل به سازمان تأمین اجتماعی برعهده وزارت کار بوده است.
سازمان تأمین اجتماعی لیست را به سازمان برنامه و بودجه ارسال و سازمان برنامه لیست را به خزانه‌داری کل کشور تحویل داده و خزانه‌داری کل کشور نیز مبالع بیمه بیکاری را واریز کرده است.