برخی از شرکت ها، در هنگام استخدام زنان و دختران، از آنها رضایتنامه همسر یا برادر یا پدر را برای کار کردن مطالبه می کنند .
همسر، برادر یا پدر چقدر می توانند محدود کننده اشتغال زنان و دختران باشند؟
جالب است بدانید که در قانون کار جمهوری اسلامی ایران، هیچ محدودیت یا مانعی برای اشتغال زنان ( اعم از مجرد یا متاهل ) و دختران پیش بینی نشده ، و هیچ مقرراتی که شرط رضایت شوهر را برای اشتغال زنان و دختران لازم دانسته باشد ، در کشور ما وجود ندارد .
با این حال چرا برخی از شرکت ها در بدو استخدام زنان و دختران از آنها رضایتنامه مطالبه می کنند؟
علت اصلی، بی اطلاعی از قانون است یا تعصب ؟
بعنوان یک مشاور منابع انسانی، در موارد متعددی با این مسئله برخورد میکنم که آقایان تصور میکنند میتوانند مانع اشتغال همسر خود شوند .
در حالیکه حق انتخاب شغل، در قانون اساسی برای همه مردم اعم از زن و مرد به رسمیت شناخته شده است.
اصل ۲۸ قانون اساسی مقرر کرده ” هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست برگزیند”.
اما اصلا این شائبه ( جلوگیری از اشتغال خانمها ازسوی همسر ) از کجا نشأت میگیرد ؟
ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی میتواند یکی از مواد قانونی باشد که از نظر آقایان، دستاویزی برای محدودیت در انتخاب شغل خانمها محسوب شود و برخی از آقایان احساس میکنند این ماده قانونی، بطور بی قید و شرط، انتخاب شغل خانمها را در اختیار همسرشان قرار داده است درحالیکه ماده فوق مقرر کرده که ” شوهر می تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد، منع کند.”
لذا شرط اول برای محدود نمودن خانمها در اشتغال این است که شغل زن با مصالح خانوادگی منافات داشته باشد و یا به حیثیت زن یا شوهر وی خدشه ای وارد سازد .
بنابراین مرد نمی تواند بدون قید و شرط مانع اشتغال همسرش شود و لازم است شروط بالا را ( با تکیه بر عرف و عادت اجتماعی و اخلاقی ) نزد دادگاه اثبات نماید.
لذا برای اظهارنظر دراینمورد باید به نوع شغل خانم و شرایط کار وی رجوع کرد.
با افزایش سن ازدواج ممکن است زن و مرد شاغل, با یکدیگر ازدواج کنند. برخی اشخاص تصور میکنند که چون مرد , در زمان ازدواج , از شغل همسرش مطلع بوده , لذا نمیتواند مانع اشتغال همسرش شود , درحالیکه برای اظهارنظر دراینمورد باید به نوع شغل خانم و شرایط کار وی رجوع کرد.
اما نکته جالب تر اینکه آیا این حق ( محدود نمودن اشتغال همسر ) برای خانمها هم وجود دارد ؟
شاید برایتان جالب باشد بدانید که در برخی موارد با توجه به شغل مرد و هم چنین موقعیت شغلی و مالی خانواده ، زن نیز می تواند با تمسک به قانون و اثبات ادله خود، همسر خود را از اشتغال به شغلی که برای خانواده مشکل آفرین است باز دارد.
اما نکته جالب تر اینکه اگر مرد حکم منع اشتغال همسر خود را از دادگاه دریافت کرد ، تکلیف قرارداد و تعهدات حرفه ای خانم در قبال اشخاص ثالث ( مثل کارفرما, یا شریک وی ) چه می شود؟
در این خصوص باید گفت که با صدور حکم منع اشتغال زن ، تمام تعهداتی که زن به واسطه اشتغال خود ,قبول کرده بوده، از تاریخ صدور حکم منفسخ می شود اما باید توجه داشت که طرف قرارداد و اشخاص ثالثی که بواسطه این قرارداد خساراتی متحمل شوند ، امکان اقامه دعوا برای جبران خسارات خود را خواهند داشت و زن موظف به پرداخت خسارات ایشان خواهد بود.
با آرزوی توفیق روز افزون برای تمامی بانوان تلاشگر و با همت سرزمینم
آرمین خوشوقتی
رای دادگاه درخصوص اشتغال زنان