مشاغل سخت و زیان آور چیست؟
مشاغل سخت و زیان آور، آن دسته از مشاغلی هستند که به دلیل شرایط خاص کاری، سلامت جسمی و روانی کارکنان را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند. این مشاغل به دلیل مواجهه مداوم با عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و ارگونومیکی نامناسب، خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف و آسیب‌های جسمی را افزایش می‌دهند.
طبق قوانین کار، مشاغلی سخت و زیان‌آور تلقی می‌شوند که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال، افراد با تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی خود روبه‌رو می‌شوند.
دلایل سخت و زیان آور بودن برخی مشاغل چیست؟
- عوامل فیزیکی: سر و صدا، ارتعاش، حرارت، سرما، تشعشعات، گرد و غبار
- عوامل شیمیایی: مواد سمی، گازهای مضر، بخارات شیمیایی
- عوامل بیولوژیکی: میکروب‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها
- عوامل ارگونومیکی: وضعیت نامناسب بدن، تکرار حرکات، بلند کردن بار سنگین
نمونه‌هایی از مشاغل سخت و زیان آور
- کار در معادن
- کار در کارگاه‌های صنعتی با مواد شیمیایی
- کار در صنایع نساجی و چرم‌سازی
- کار در صنایع غذایی
- کار در حمل‌ونقل عمومی
- کار در ساخت و ساز
- کار در کشاورزی و دامداری
- کار در خدمات بهداشتی و درمانی
اثرات مشاغل سخت و زیان آور بر سلامت
- بیماری‌های تنفسی: آسم، برونشیت، سرطان ریه
- بیماری‌های پوستی: درماتیت، اگزما
- بیماری‌های عضلانی اسکلتی: کمردرد، آرتروز
- بیماری‌های قلبی عروقی
- اختلالات شنوایی
- اختلالات روانی: استرس، افسردگی
- سرطان
حمایت‌های قانونی از کارگران مشاغل سخت و زیان آور
حقوق و مزایای بیشتر: کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور از حقوق و مزایای بیشتری نسبت به سایر کارگران برخوردارند. مانند:
بازنشستگی زودهنگام
افزایش حقوق
مرخصی استحقاقی بیشتر
بیمه‌های تکمیلی
کاهش ساعت کار: ساعت کار هفتگی برای این دسته از کارگران کمتر از سایر کارگران است.
ایمنی و بهداشت حرفه‌ای: کارفرمایان موظفند محیط کار را برای این دسته از کارگران ایمن و بهداشتی کنند.
اقدامات پیشگیرانه
* ارزیابی خطر: شناسایی و ارزیابی عوامل خطر در محیط کار
* کنترل مهندسی: استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و جمعی
* آموزش و اطلاع‌رسانی: آموزش کارگران در مورد خطرات و روش‌های مقابله با آن‌ها
* پایش سلامت کارگران: انجام معاینات پزشکی دوره‌ای
نکات مهم درخصوص مشاغل سخت و زیان آور
- لیست مشاغل سخت و زیان‌آور به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود.
- هر کشوری قوانین و مقررات خاص خود را در مورد مشاغل سخت و زیان‌آور دارد.
- کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور باید از حقوق خود آگاه باشند و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، به مراجع ذی‌صلاح شکایت کنند.
سوال: از آنجا که تامین اجتماعی در موقع دریافت مفاصا حساب حق بیمه کامل را از پیمانکاران دریافت می‌کند مبلغ 4 درصد سختی و زیان آور بازنشستگی که بعدا به پیمانکاران ابلاغ می‌شود و از آنجائی که تامین اجتماعی در موقع ارسال لیست از دریافت 4% سخت وزیان آور ممانعت می‌کند، مبلغ 4% ابلاغ شده در موقع بازنشستگی کارگران قابل تسری به مبلغ پرداختی در زمان‌های قبل به تامین اجتماعی است یا خیر؟
پاسخ از استاد محمدی:
فرمول محاسبه حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور:
۱-میانگین ۱۲ ماه یا آخرین ماه (هرکدام بیشتر باشد) *۴%* کل سنوات مشمول سخت و زیان آور) جمع می‌شود با
مستمری استحقاقی *۴% *سنوات سخت و زیان آور قبل از تاریخ ۱۳۸۰/۰۷/۱۴
۲-لازم به توضیح است فرمول بالا با توجه به بخشنامه جدید ۴۹/۵و ۴۹/۶ سازمان تامین اجتماعی بوده و در دو قسمت ایجاد می‌شود و طبق بخشنامه ۴۹/۷ کل آن قابل تقسیط تا حداکثر ۹ قسط می‌باشد.
۳-مستمری استحقاقی معمولا میانگین حقوق و مزایای مشمول ۲۴ ماه آخر می‌باشد.
سلام من درسال 1383/9/1بیمه شدم درکارخانه سختی کاروزیان اورباسابقه تقریبا17سال کارکردم اما18ماه بیمه بیکاری استفاده کردم بازدوباره شروع به همان کارکردم امابقیه کارم ازسال 1402بمدت 4ماه درشهردیگرنگهبان بودم وبعدازان ازتاریخ 1402/06/26بیمه اختیاری پرداخت میکنم میخواستم بدونم چطوری میشودمحاسبه کردکه برایم چقدرسختی کارمیخورد روش جمع کردن این سابقه من به چه شکل است
با سلام
تامین اجتماعی لزوما به مبلغی الحساب از کارفرما ویا همان۴درصد را دریافت نماید ودر هنگام بازنشستگی افراد شاغل درکارهای سخت وزیان آور ۴ درصد حق بیمه رابه روز محاسبه ومابه التفاوت مبلغ را دریافت تا بعدا مشکلی پیش نیاید وهم ۱۰۰درصد به نفع تامین اجتماعی است و حق کارگر نیز پایمال نمی گردد. باتشکر