سیستم ارزشیابی G20، درواقع بیست پایه‌ای است که معمولا برای پرداخت حقوق و دستمزد به اجرا در می آید كه برای مشاغل مدیریتی و غیرمدیریتی استفاده می‌شود.
سیستم جی ۲۰ دارای ۲۰ عامل و ۵ سطح برای هر عامل است و به نوعی همه عوامل ۷ سیستم دیگر را در بر دارد سیستم ترکیبی جی ۲۰ برای کلیه مشاغل مدیریتی و غیر مدیریتی کاربرد دارد از آنجایی که فهرست عوامل شغل در سیستم ارزشیابی مشاغل جی ۲۰ و ان. با سیستم وزارت کار ایران همانند هستند این عوامل را میتوان در قالب چهار عامل زیر تشریح کرد.
- مهارتها تحصیلات و تجربیات و گواهینامه‌های مهارتی
- اختیارات و مسئولیت‌ها منابع انسانی (سرپرستی)، ایمنی و بهداشت منابع فیزیکی مواد و محصول ماشین آلات تجهیزات و ابزار ارتباط منابع مالی فرمها و گزارش‌ها، مقررات روشها و سیستم‌ها مسئولیت ،خاص حل مسأله و تصمیم گیری پاسخگویی، استقلال و آزادی عمل؛جسمانی؛
- کوشش‌ها: کوشش فکری و دقت و تمرکز حواس کوشش احساسی و کوشش
- شرایط کار شرایط نامساعد محیط کار خطرات ناشی از کار و استرس سایر شرایط غیر عادی کار
۱. مهارتها : 350 امتیاز
- تحصیلات = 200 امتیاز
- تجربیات= 120 امتیاز
- گواهینامه های مهارتی = 30 امتیاز
- اختیارات و مسئولیت‌ها: 380 امتیاز
- منابع انسانی = 40 امتیاز
- منابع فیزیکی = 30 امتیاز
- منابع مالی = 40 امتیاز
- فرمها و گزارش‌ها= 30 امتیاز
- ارتباط با دیگران= 40 امتیاز
- مقررات و روشها و سیستم‌ها= 30 امتیاز
- ایمنی و بهداشت محیط و ارگونومی (HSEE)= 30 امتیاز
- استقلال و آزادی عمل= 40 امتیاز
- حل مسأله و تصمیم گیری= 40 امتیاز
- پاسخگویی= 40 امتیاز
- مسئولیت خاص= 20 امتیاز
3.کوشش‌ها: 150 امتیاز
- کوشش فکری و دقت و تمرکز حواس= 60 امتیاز
- کوشش احساسی= 40 امتیاز
- کوشش جسمانی= 50 امتیاز
- شرایط کار: 120 امتیاز
- خطرات ناشی از کار= 40 امتیاز
- شرایط نامساعد محیط کار= 40 امتیاز
- استرس و سایر شرایط غیر عادی کار= 40 امتیاز
فهرست مطالب
آیا می‌دانید؟
قانونا این امکان مهیا شده است که هر کارگاه بتواند متناسب با شرایط خود و مقتضیات صنعت و بازار کار، طرح طبقه‌بندی مشاغل مختص خود را طراحی و اجرا نموده و با رعایت الزامات قانونی به تایید وزارت کار رسانده و جایگزین طرح طبقه بندی مشاغل نماید.
عامل اول: تحصیلات – ۲۰ درصد معادل ۲۰۰ امتیاز
تحصیلات عبارت است از مجموع معلومات لازم جهت تصدی و انجام وظایف هر شغل که از طریق دوره‌های دبستانی راهنمایی دبیرستانی و دانشگاهی به دست می آید دانش مورد نیاز شغل ممکن است از طریق تحصیل در مدارس عمومی و حرفه‌ای و دانشگاه دوره های آموزشی خاص کسب شود بنابراین دوره‌های آموزشی خاص و یا سایر تحصیلات غیر رسمی به معادل سالهای رسمی تحصیل تبدیل و برای اعطای امتیاز ارزشیابی در نظر می‌شوند منظور از یکسال تحصیل رسمی در یک مؤسسه آموزشی تحصیل ۹ ماهه تمام وقت است سالهای انترنی پزشکی و دندانپزشکی جزو سالهای رسمی تحصیل محسوب و در این عامل امتیاز داده می‌شوند ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به میزان تحصیلات مورد نیاز شغل دارد اعطای امتیاز به مشاغل به شرح جدول زیر صورت میگیرد:
سطوح | مقاطع تحصیلی | میزان امتیاز |
1 | پیش دانشگاهی تا دیپلم | تا ۱۰۰ |
2 | فوق دیپلم | 120 |
3 | لیسانس | 140 |
4 | فوق لیسانس | 160 |
5 | دکتری | 200 |
عامل دوم: تجربیات – ۱۲ درصد معادل ۱۲۰ امتیاز
تجربیات عبارت است از مدت زمانی که جهت آشنایی با روشهای کار از طریق انجام امور مربوط به وظایف هر شغل به دست می‌آید این عامل مربوط است به سنجش حداقل توانایی لازم که قبل از تصدی شغل از طریق تجربیات مشابه و مرتبط در حین خدمت در شرکت و یا خارج از شرکت کسب شده است ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل به مدت زمانی که تجربیات عاید می‌شود بستگی دارد اعطای امتیاز به مشاغل به شرح جدول زیر صورت میگیرد.
عامل سوم: گواهینامه‌های مهارتی – 3 درصد معادل 30 امتیاز
به مجموع امتیازهای دوره‌های آموزشی گذرانده شده حین خدمت، براساس گواهینامه‌های معتبر ارائه شده اشاره شده است. امتیازهای گواهینامه‌های مهارتی به صورت زیر تخصیص می‌یابد و به دوره2هایی که فرد قل از تصدی شغل گذرانده است، امتیازی تعلق نمی‌گیرد.
گواهینامه‌های مهارتی | میزان امتیاز |
آموزش‌های فنی مرتبط به شغل | هر سال حداکثر 3 امتیاز |
آموزش‌های عمومی مرتبط به شغل | هرسال حداکثر 2 امتیاز |
آموزش‌های مدیریتی مرتبط به شغل | هرسال حداکثر 4 امتیاز |
عامل چهارم: منابع انسانی (سرپرستی) ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز
این عامل مربوط به مسئولیت در قبال منابع انسانی تحت نظـر بـوده و عبارت است از توانمند سازی برنامه ریزی ،هدفگذاری سازماندهی تقسیم کار و هماهنگی هدایت، نظارت و رسیدگی کمک و ارشاد و تعلیم افراد تحت سرپرستی به منظور انجام صحیح کار مسئولیت سرپرستی ممکن است به دو روش مستقیم و یا غیر مستقیم اعمال شود.
مسئولیت مستقیم در صورتی که سرپرست مسئولیت تقسیم کار، دستور نحوه انجام کار، دریافت گزارش نتیجه اقدامات پیشنهاد تنبیهات،انضباطی تکمیل برگه ارزیابی عملکرد شاغل، پیشنهاد اضافه کاری افزایش دستمزد و حقوق،انتصاب ،انتقال، ترفیع، تنزل رتبه و آموزش را برای افراد تحت سرپرستی به عهده داشته باشد امتیاز،سرپرستی مستقیم به او تخصیص می‌یابد.
مسئولیت غیرمستقیم چنانچه سرپرست فقط مسئولیت تقسیم کار و کنترل افراد تحت نظر را به عهده داشته و سایر مسئولیت‌های سرپرستی را نداشته باشد یا مسئولیت سرپرستی افرادی از سازمان را که از نظر جغرافیایی در محل دیگر انجام وظیفه می‌کنند را به عهده داشته باشد امتیاز سرپرستی غیرمستقیم به او تخصیص می‌یابد ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به تعداد افراد و کیفیت کار آنها دارد.
عامل پنجم: مسئولیت منابع فیزیکی – ۳ درصد معادل ۳۰ امتیاز
منابع فیزیکی شامل مواد ،محصولات ماشین آلات تجهیزات ابزارها و سخت افزارها و نرم افزارها میباشد و این مسئولیت عبارت است از نگهداری و استفاده مؤثر و صحیح در کاربرد ،وصول صدور و جابه جا کردن و حفاظت ،مواد ،محصولات تجهیزات و ماشین آلات که به طور مستقیم در اختیار شاغل قرار دارد. این عامل همچنین شامل مسئولیت در قبال استفاده صحیح و صرفه جویی در مصرف ،خرید انبارداری ،دریافت ،صدور سفارش عملکرد و حفاظت از اجناس فرآورده ها و محصولات می.شود ملاک تشخیص و تعیین درجه مسئولیت نسبت به اجناس و فرآورده ها و تخصیص امتیاز ارزیابی بستگی مستقیم به نوع حجم و ارزش کالاها و محصولات، امکان صرفه جویی و یا جلوگیری از ضایعات و خسارتها خواهد داشت اعطای امتیاز به شرح جدول زیر صورت میگیرد.
درجه‌ها میزان خسارت و یا ضایعات وارده احتمالی میزان امتیاز:
- درجه 1: تا ۵۰۰۰۰۰۰ ریال = 6 امتیاز
- درجه 2: از ۵۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال = 12 امتیاز
- درجه 3: از ۱۰۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۲۰۰۰۰ ریال = 18 امتیاز
- درجه 4: از ۲۰۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۳۰۰۰۰۰۰۰ ریال از ۳۰۰۰۰۰۰۱ ریال= 24 امتیاز
- درجه 5 : از 30000001 ریال به بالا = 30 امتیاز
مدل منابع انسانی هی گروپ (Hay Group)
مدل منابع انسانی هی گروپ (Hay Group) یک مدل مدیریت منابع انسانی است که توسط شرکت هی گروپ توسعه داده شده است.
عامل ششم: مسئولیت منابع مالی – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز
به حدود مسئولیت در مورد نگاهداری ،کنترل دریافت پرداخت و استفاده از وجوه نقد و اوراق بهادار و انجام و کنترل عملیات مالی و اختیارات تصویب هزینه‌های جاری و سرمایه ای سفارشات و نگهداری اموال و دارایی‌ها اشاره دارد این عامل به منظور سنجش میزان و وسعت مسئولیتی است که شاغل در قبال، دریافت نگهداری یا مصرف وجوه نقد یا اوراق بهادار تصویب و یا پرداخت هزینه‌ها به وسیله امضای چک و سایر اسناد، مشابه تصویب خرج و یا مصرف بودجه تحت، اختیار براورد هزینه، پیمان‌ها کنترل هزینه طرحهای مهندسی تعمیرات و ساختمان و یا سایر موارد مشابه بر عهده دارد ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به میزان ارزش و اهمیت وجوه و اوراق بهادار و میزان مسئولیت نگاهداری اموال و دارایی‌ها در انجام عملیات مالی دارد اعطای امتیاز به مشاغل به شرح زیر صورت میگیرد:
سطح ١. مسئولیت مالی در خصوص مراقبت نگهداری، دریافت و پرداخت وجوه نقــد تـا10000000 ریال و یا مسئولیت ،نگهداری ،مراقبت استفاده صحیح یا تعمیر اثاثیه و ملزومات اداری تا 10000000 ریال (تا ۸ امتیاز)
سطح ۲. مراقبت ،نگهداری دریافت مصرف خرید و فروش، تنظیم یا ثبت و صدور سند، پرداخت و یا کنترل وجوه نقد به طور مستقل و یا به صورت مشترک تا 50000000 ریال یا در حد معاملات جزئی بر اساس آیین نامه معاملات و یا نگهداری، مراقبت، استفاده صحیح از اموال در اختیار تا 50000000 ریال یا در حد معاملات متوسط. (حداکثر تا ۱۶ امتیاز)
سطح 3. کنترل دریافت پرداخت یا مصرف وجوه نقد یا اوراق بهادار یا خرید و فروش و کسب درآمد به طور مستقل و یا به صورت مشترک تا 100000000 ریال یا در حد معاملات متوسط، برآورد بودجه تنظیم و تکمیل فرمهای بودجه و یا نگهداری، مراقبت و استفاده صحیح از اموال در اختیار و نظایر آن تا 100000000 ریال (حداکثر تا ۲۴ امتیاز).
سطح۴ . کنترل دریافت پرداخت یا مصرف وجوه نقد یا اوراق بهادار، خرید و فروش تأیید یا امضای چک و اسناد تعهد آور انجام عملیات مالی به طور مستقل و یا به صورت مشترک تا 100000000 ریال یا در حد معاملات عمده در سطح یک حوزه فعالیت برآورد و تأیید نهایی فرمهای بودجه و یا برنامه ریزی و نظارت بر نگهداری، مراقبت و استفاده صحیح از اموال منقول و غیر منقول تا 100000000 ریال (حداکثر تا ۳۲ امتیاز).
سطح ۵ . مسئولیت در قبال کنترل و امضای نهایی دریافت پرداخت، اجازه مصرف وجوه نقد، خرید و فروش یا امضای چک‌ها و اسناد تعهدآور و انجام کلیه امور مالی به طور مستقیم در سطح سازمان، بیش از 150000000 ریال و یا برنامه ریزی و نظارت بر نگهداری، مراقبت و استفاده صحیح از اموال منقول و غیرمنقول بیش از 150000000 ریال . (تا 40 امتیاز)
عامل هفتم: فرمها و گزارش‌ها – 3درصد معادل 30 امتیاز
منظور از این عامل، مسئولیت در قبال جمع آوری ثبت تهیه و تنظیم آمار اطلاعات و سوابق و گزارش‌های ،عملیاتی، مالی ،فنی آموزشی و یا پرسنلی است. ملاک تعیین سطح و تخصیص امتیازات به حجم ماهیت محرمانه بودن اهمیت سوابق و گزارشات از فعالیتها و اقدامات شغل بستگی دارد و به شرح سطوح زیر صورت میگیرد.
سطح ۱. شاغل فرمهای ساده ای را تکمیل و آماری از قبیل حضور و غیاب، مصرف تولید و ضایعات را ثبت و جمع آوری و یا نگاهداری و گزارش‌های ساده و تکراری در قالب فرمهای استاندارد فنی را در حد ثبت یا استخراج وقایع تهیه می‌نماید و صرفاً مندرجات اولیه قبل از تأیید مقام بالاتر را تنظیم و تکمیل می‌کند (تا ۶ امتیاز)
سطح ۲. شاغل فرمهای مشکل و پیچیده‌ای را تنظیم کرده نوع وقایع را تشخیص داده و تفکیک می‌کنند مسئولیت تهیه ،فرمها مکاتبه‌ها و گزارش‌های تحلیلی نسبتا مهم که در قالب جدول‌ها نمودارها و گزارش‌های کارشناسی تنظیم و ارائه می‌شود مانند برآورد بودجه و تنظیم آن در قالب فرمهای مربوطه. (تا ۱۲ امتیاز)
سطح 3. شاغل فرمهای مشکل و پیچیده ای را بررسی کرده و گزارش‌های نسبتاً مهم و یا طرحهای معمولی را تهیه می‌کنند مسئولیت مستقل و یا همکاری در انجام تجزیه و تحلیل‌های مهم و تهیه گزارش‌ها و اطلاعات تخصصی و یا مشارکت در تهیه طرح‌ها، شیوه نامه‌ها و دستورالعملهای فنی یا عمومی است. (تا ۱۸ امتیاز)
سطح4. شامل فرمها، اطلاعات و آمارهای مختلف را جمع‌آوری، مقایسه، محاسبه و تجزیه و تحلیل کرده و با توجه به فرمها و گزارش‌های دیگر، گزارش توجیهی لازم و یا طرحهای مهم را تهیه می‌کند و برای انجام وظایف خویش به اطلاعات محرمانه دسترسی دارد. در این سطح شاغل مسئول نهایی تهیه گزارش‌ها و طرحهای تخصصی بسیار مهم در زمینه های اداری مالی اقتصادی طرحهای تحقیقاتی طرحهای مرتبط با مدیریت منابع انسانی و تهیه گزارش جامع بودجه است (تا ۲۴ امتیاز).
سطح ۵. شاغل مسئولیت ،بررسی تجزیه و تحلیل ،فرمها تهیه و تنظیم گزارش‌های تحلیلی مهم ،حقوقی،اقتصادی ،مالی تولیدی فنی و اداری را به منظور اخذ تصمیمات نهایی دارد که منجر به تعیین خط مشی‌ها و سیاست‌ها و تصمیم گیری‌های کلان شده و یا دارای آثار برون سازمانی است. مانند تصویب بودجه، تصویب سند راهبردی و اهداف و برنامه های توسعه ای، تأیید و تصویب صورت‌های مالی (تا ۳۰ امتیاز).
عامل هشتم: ارتباط – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز
منظور از این عامل مسئولیت در برقراری ارتباط با سازمانها و واحدهای داخلی شرکت و یا سازمانها و مؤسسات به منظور کسب همکاری و ،موافقت تبادل نظر و مشاوره یا تبادل اطلاعات لازم است ملاک تعیین سطح و تخصیص امتیازات ارزشیابی بستگی به هدف تکرار دفعات اهمیت نتایج حاصله یا تصمیمهای گرفته شده اهمیت سطوح مشاغل و افراد و بالاخره لزوم رعایت مبانی آداب و روابط اداری و اجتماعی در ارتباطات ناشی از وظایف شغلی خواهد داشت.
سطح ۱. شاغل به منظور انجام وظایف جاری ملزم به ارتباط مؤثر کاری با همکاران خود و یا ارباب رجوع است. (تا ۸ امتیاز)
سطح ۲. شاغل علاوه بر ارتباطات مؤثر کاری با همکار و یا ارباب رجوع با سایر واحدهای سازمانی نیز در ارتباط بوده و جهت انجام وظایف جاری با خارج از سازمان ارتباطات برون سازمانی برای انجام مذاکرات سفارشات خرید و نظایر (آن نیز ارتباط دارد و باید ضمن اخذ ارتباط ایجاد هماهنگی کند. ( تا ۱۶ امتیاز)
سطح ۳. شاغل علاوه بر ارتباطات مؤثر کاری با همکاران و سایر واحدهای سازمانی با افراد خارج از سازمان مانند رؤسای ادارات و مؤسسات خصوصی و دولتی به منظور تحقق هدفهای معین سازمان در تعامل است. ( ۲۴ امتیاز)
سطح ۴. شاغل علاوه بر ارتباطات مؤثر کاری با همکاران و سایر واحدهای سازمانی با ادارات و واحدهای سایر سازمانها در داخل و خارج از کشور مانند مدیران عامل و مقامات بالاتر نیز به منظور نیل به هدفهای اساسی و گسترش فعالیتهای سازمان در تعامل میباشد. ( تا ۳۲امتیاز).
سطح ۵. ارتباطات و تماسهای مؤثر با رؤسای سازمانهای تخصصی و سازمانهای دولتی یا غیر دولتی در داخل و خارج از کشور ،شرکتها مؤسسات مالی و اعتباری، رؤسای بانکها، دانشگاه ها و مراکز علمی و مانند آن (صنعت، ملی و بین المللی). (تا ۴۰ امتیاز).
عامل نهم: مسئولیت ،مقررات روشها و سیستم‌ها – ۳ درصد معادل ۳۰ امتیاز
عبارت است از مسئولیت شغل در قبال توضیح ،تفسیر وضع یا به کارگیری و اجرای آیین نامه ها دستور العملها شیوه نامه‌ها سیستم‌ها و رویه‌هایی که در جهت سرعت، دقت و کیفیت انجام امور جاری و روزمره تاثیر گذارند نحوه تخصیص امتیازهای این عامل به دامنه عمق و تنوع مقررات و روشهای مورد استفاده اعم از مقررات و قواعد علمی، فنی و تخصصی برای انجام فعالیتهای شغل بستگی دارد امتیاز این عامل در ارزیابی شغل، حداکثر ۳۰ امتیاز بوده و نحوه توزیع امتیازات این عامل به ۵ سطح به شرح زیر تقسیم میگردد:
امتیاز مسئولیت مقررات روشها و سیستم‌ها (حداکثر ۳۰ امتیاز) | |
استفاده و بکارگیری دستورالعملها و ساده، یکنواخت، اجرا و پیشنهاد در سطح درون سازمانی. | 6 |
استفاده و بکارگیری دستورالعملها و رویههای نسبتاً ،متنوع تهیه و تدوین در سطح درون سازمانی. | 12 |
تهیه، تنظیم توضیح و تبیین دستورالعملهای متنوع و نسبتاً پیچیده، بازنگری و پیشنهاد و اصلاح در سطح درون سازمانی. | 8 |
نظارت بازنگری و اصلاح دستورالعملها و رویههای متنوع و ،پیچیده پیشنهاد در سطح درون سازمانی و برون سازمانی. | 24 |
مسئولیت پیشنهاد ابلاغ و تصویب مجموعه آیین نامه ها دستورالعملها و رویه ها و نظارت بر حسن اجرای آنها در سطح برون سازمانی ،(صنعت ملی و بین المللی) | 30 |
عامل دهم: ایمنی، بهداشت محیط زیست و ارگونومی (HSEE) ۳ درصد معادل ۳۰
منظور از این عامل مسئولیت در قبال رعایت ایمنی و بهداشت و جلوگیری از سوانح و امراض برای دیگران و اجرای مقررات ایمنی در حین انجام وظیفه است. ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل به احتمال وقوع حساسیت و ماهیت مشاغلی بستگی دارد که انجام أنها على رغم رعایت دقیق اصول ایمنی و مقررات بهداشتی مختلف آسیبهایی به دیگران وارد میسازد تخصیص امتیاز به مشاغل به شرح سطوح زیر صورت میگیرد :
سطح ۱. مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان علی رغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام شغل ممکن است موجب بروز جراحات سطحی مانند بریدگی ضرب دیدگی و یا حوادث کم اهمیت و جزئی برای دیگران شوند. ( تا ۶امتیاز).
سطح ۲ . مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان و علی رغــم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف ممکن است موجب بروز جراحات عمیقی برای دیگران شود. (تا ۱۲ امتیاز)
سطح ۳ . مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان و علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب بروز نقص عضو جزیی برای دیگران شود. ( تا ۱۸ امتیاز)
سطح ۴. مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب بروز نقص عضو کلی برای دیگران شود. (تا ۲۴ امتیاز)
سطح ۵ . مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب از کارافتادگی و مرگ و میر برای دیگران شود. ( تا ۳۰ امتیاز)
مدل منابع انسانی مرسر (Mercer)
مرسر (Mercer) یک شرکت مشهور ارائه دهنده خدمات متنوعی در زمینه‌های امور مالی، استراتژی‌های بازاریابی، مدیریت منابع انسانی و پردازش داده میباشد.
عامل یازدهم استقلال و آزادی عمل – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز
این عامل اختیار و درجه آزادی عمل شاغل در انتخاب کارها و روشها را اندازه میگیرد و دارای ۵ سطح میباشد:
سطح ۱ . اختیار محدود آزادی عمل کم انجام کارها مطابق مقررات تعریف شده. ( تا ۸)
سطح ۲. اختیار نسبتاً محدود آزادی عمل متوسط انجام کار بر اساس اصول استاندارد (تا۱۶ امتیاز).
سطح ۳ . اختیار و ابتکار عمل ،متوسط آزادی عمل ،زیاد انجام کار بر اساس اصول تنظیم شده کلی (تا ۲۴ امتیاز)
سطح ۴ . اختیار زیاد آزادی عمل خیلی زیاد انجام کار بر اساس اصول هدایت شده و جهت دار ( ۳۲ امتیاز)
سطح ۵ . اختیار عمل نامحدود آزادی عمل وسیع انجام کار بر اساس رهنمودهای کلی و گسترده (تا ۴۰ امتیاز)
عامل دوازدهم حل مسأله و تصمیم گیری – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز
این عامل بیانگر میزان نیاز شغل به حل مسأله تصمیم گیری و حل مشکلات است؛ مسائل و مشکلاتی که شاغل با آن مواجه بوده و حل آن مستلزم انتخاب راهکاری مناسب و تصمیمات مقتضی است. این عامل در پنج سطح به شرح زیر تعریف می‌شود:
سطح ۱ . مسائل و مشکلات ،تکرارای روتین و مشخص (حداکثر تا ۸ امتیاز)
سطح ۲ . مسائل و مشکلات نیمه روتین (تا ۱۶ امتیاز)
سطح ۳ . مسائل و مشکلات استاندارد با رویه های نسبتاً مشخص (تا ۲۴ امتیاز).
سطح ۴ . مسائل و مشکلات تعریف شده واضح (تا ۳۲ امتیاز)
سطح ۵ . مسائل و مشکلات بدون الگو ،وسیع کلی و انتزاعی (تا ۴۰ امتیاز)
عامل سیزدهم پاسخگویی – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز
این عامل نتایج ،فعالیتها حجم و اندازه تأثیر تصمیمات و نتایج و پیامدهای حاصل از تصمیم گیری در شغل را میسنجد و دارای ۵ سطح است
سطح ۱ –اندازه تأثیرات خیلی کم نقش شغل در پیامدها و نتایج دور و غیر مستقیم (تا ۸ امتیاز)
سطح ۲- اندازه تأثیرات کم نقش شاغل در پیامدها و نتایج نسبتاً دور و مشارکتی (تا ۱۶ امتیاز)
سطح ۳ –اندازه تأثیرات متوسط نقش شغل در پیامدها و نتایج نسبتاً مستقیم (تا 24 امتیاز)
سطح ۴ –اندازه تأثیرات زیاد نقش شغل در پیامدها و نتایج مستقیم و مرتبط (تا ۳۲ امتیاز)
سطح ۵- اندازه تأثیرات خیلی زیاد نقش شغل در پیامدها و نتایج کاملاً مستقیم مرتبط و مبنایی (تا ۴۰ امتیاز)
عامل چهاردهم: مسئولیت خاص – ۲ درصد معادل ۲۰ امتیاز
این عامل متناسب با شرایط هر سازمان در پنج سطح تعریف میگردد. نمونه ای از آن برای یک شرک کت سرمایه گذاری در زیر آمده است. مسئولیت خاص عبارت است از مسئولیت در قبال سلامت معاملات، اطلاعات حساس رازداری و عواقب حقوقی و قانونی ناشی از تصمیم گیری در مورد صحت یا نگهداری مؤثر اطلاعات ارزشمند امتیازهای این عامل به ۵ سطح تقسیم میگردد که به صورت زیر درجه بندی می‌شود:
سطح ۱ . مشاغلی که دارای مسئولیتهایی هستند که در صورت خطا یا اشتباه متصدیان آنها، عواقب و زیان آنها متوجه شاغل می،شود بنابراین شاغل باید حساسیت و هوشیاری بسیار بالایی جهت اجتناب از خطاها و اشتباهات داشته باشد تا مشکلات انضباطی به بار نیاورد. (حداکثر تا ۴ امتیاز)
سطح ۲ . مشاغلی که دارای مسئولیتهایی در ارتباط با نگهداری اطلاعات محرمانه بوده و در صورت خطا یا ،اشتباه عواقب و زیان آنها علاوه بر شاغل متوجه واحد میباشد (حداکثر تا ۸ امتیاز)
سطح ۳ . مشاغلی که دارای مسئولیتهایی هستند که در صورت خطا یا اشتباه، عواقب و زیان آنها علاوه بر شاغل و واحد متوجه مدیریت نیز میباشد (حداکثر تا ۱۲ امتیاز).
سطح ۴ . مشاغلی که دارای مسئولیتهایی هستند که در صورت خطا یا اشتباه، عواقب و زبان آنها علاوه بر ،شاغل واحد و مدیریت متوجه معاونت نیز میباشد. (حداکثر تا ۱۶ امتیاز).
سطح ۵ . مشاغلی که خطا و اشتباه در آنها دارای مسئولیت‌های برون سازمانی و درون سازمانی است. (حداکثر تا ۲۰ امتیاز)
عامل پانزدهم کوشش ،فکری دقت و تمرکز حواس – ۶ درصد معادل ۶۰ امتیاز
عبارت است از میزان تلاش ،فکری میزان قدرت تصمیم گیری تجزیه و تحلیل مسائل طراحی و برنامه ریزی تجسم و ،قضاوت سرعت انتقال و ابتکار و تدوین خط مشی و مقررات. ملاک تعیین سطح و تخصیص امتیاز ارزیابی به وسعت نوع دشواری و پیچیدگی وظایف و مهارتهای مورد لزوم اهمیت تصمیمهای گرفته شده میزان برنامه ریزی، تمرکز ذهنی و دقت، سنجش میزان نیازهای فکری مورد لزوم شغل و یافتن راه حل برای مشکلات بستگی خواهد داشت ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به میزان قوه فکری و نتایج حاصله به شرح زیر دارد:
سطح ۱ . شغل مستلزم کاربرد مهارتها و روشهای ساده و تکراری بوده و نیاز کمی به دقت و تمرکز حواس داشته و با ابزار اندازه گیری ساده ای سر و کار دارد ( تا ۱۲ امتیاز).
سطح ۲ . شغل، مستلزم کاربرد مهارتها و روشهای متعدد و یا پیچیده‌ای بوده و نیاز به دقت و تمرکز حواس زیاد داشته و یا با ابزار اندازه گیری دقیقی سر و کار داشته و مستلزم تلاش و کوشش فکری در حد به کارگیری تجهیزات ،ابتدایی قدرت محاسبات اولیه و یا توانایی درک و به کارگیری دستورالعملهای معمولی میباشد. (تا ۲۴ امتیاز)
سطح ۳ . شغل، مستلزم تجزیه و تحلیل مسائل و روشهای مختلف بوده و نیاز به اتخاذ تصمیم برای تغییر و یا تطبیق برخی از روشهای مهم برای انجام کار داشته و مستلزم کاربرد مهارتهای لازم برای انجام روشهای نسبتاً پیچیده بوده و نیاز به تلاش و کوشش، سرعت انتقال و تجزیه و تحلیل مسائل دارد. (تا ۳۶ امتیاز)
سطح ۴ . شغل، مستلزم طراحی و یا تهیه و تدوین روشهای مختلف بوده و مسائل و مشکلات پیچیده ای دارد و همچنین نیاز به ابتکار خلاقیت و در برخی موارد نیاز به قضاوت و تصمیم گیری داشته و مستلزم کاربرد مهارتهای لازم برای تجزیه و تحلیل مسائل پاسخگویی به مشکلات یا طراحی و برنامه ریزی است همچنین نیازمند تمرکز مداوم و عمیق برای کاربرد روشها و دستورالعملهای پیچیده توأم با حساسیت است (حداکثر تا ۴۸ امتیاز).
سطح ۵ . انجام وظایف شغل مستلزم توانایی حل مشکلات پیچیده مدیریتی و عملیاتی بوده و همچنین مهارتهای فکری لازم برای طراحی برنامه ریزی و مشارکت در طراحی و تعیین راهبردها را می‌طلبد در این سطح شغل نیازمند تمرکز و دقت مداوم و عمیق برای کاربرد روشها و دستورالعملهای بسیار متنوع و پیچیده توأم با تمرکز طولانی و حساسیت زیاد میباشد. (حداکثر تا ۶۰ امتیاز)
عامل شانزدهم کوشش احساسی – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز
تلاش و کوشش برای درک درست احساسات طرف مقابل و ابراز احساسات صحی متناسب با شرایط با فراوانی و شدت قابل قبول.
سطح / اجزای عامل | خواندن احساسات | شدت ابراز احساسات | فراوانی ابراز احساسات | مدیریت احساسات خود | مدیریت احساس طرف مقابل | |
1 | خیلی کم | خیلی کم | خیلی کم | خیلی کم | خیلی کم | 8 |
2 | کم | کم | کم | کم | کم | 16 |
3 | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | 24 |
4 | زیاد | زیاد | زیاد | زیاد | زیاد | 32 |
5 | خیلی زیاد | خیلی زیاد | خیلی زیاد | خیلی زیاد | خیلی زیاد | 40 |
عامل هفدهم: کوشش جسمانی – 5 درصد معادل 50 امتیاز
عبارت است از نوع، میزان و تکرار کوشش‌های جسمانی و حد سختی و صعوبت حرکات موردنیاز برای انجام وظایف. در این عامل ضرورت استفاده از نیروی جسمانی، دفعات و چگونگی آن در انجام وظایف سنجیده می‌شود و ملاک تعیین سطح و تخصیص امتیازهای ارزشیابی به نیروی جسمانی مورد نیاز باتوجه به فشار جسمی قابل تحمل و دفعات و مدت تکرار آن بستگی دارد.
سطح | اجزای عامل کوشش‌های جسمانی | 2 ساعت | 4 ساعت | 6 ساعت | 7 ساعت | بیشتر از 7 ساعت |
1 | بالا و پایین رفتن، خم و راست شدن و یا راه رفتن و ایستادن | 2 | 4 | 6 | 8 | 10 |
2 | تمرکز قوای سمعی و بصری | 2 | 4 | 6 | 8 | 10 |
3 | نشستن مداوم جهت کار با ماشین | 2 | 4 | 6 | 8 | 10 |
4 | حرکات بدنی مستلزم صرف نیروی جسمانی | 2 | 4 | 6 | 8 | 10 |
5 | جا به جا کردن با حمل و نقل اشیاء بدون وسیله یا با وسیله | 2 | 4 | 6 | 8 | 10 |
عامل هجدهم: خطرات ناشی از کار – 4 درصد معادل 40 امتیاز
منظور از این عامل، سنجش خطراتی نظیر اتفاق، تصادف و صدمه جسمی است که با وجود پیش‌بینی ضوابط ایمنی و احتیاط لازم در حین انجام وظیفه رخ می‌دهد. این عامل، خطرات ناشی از ابتلا به امراض مسری و عفونی را نیز شامل خواهد شد. ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به نوع و شدت صدمات احتمالی دارد. تخصیص امتیاز به مشاغل به شرح جدول زیر صورت میگیرد:
سطح | اجزای عامل خطرات ناشی از کار | احتماع وقوع | ||
کم | متوسط | زیاد | ||
1 | صدمات یا جراحات سطحی و عمقی | 4 | 8 | 12 |
2 | نقص عضو جزئی | 12 | 16 | 20 |
3 | امراض جلدی، ریوی، عصبی، فتق، واریس، دیسک، روماتیسم | 20 | 24 | 28 |
4 | نقص عضو کلی | 28 | 32 | 36 |
5 | از کار افتادگی | 36 | 38 | 40 |
عامل نوزدهم: شرایط نامساعد محیط کار – 4 درصد معادل 40 امتیاز
عبارت است از میزان نامطبوع بودن محیط کار به دلیل وجود عوامل ناراحت کننده‌ای نظیر دود، بخار، گاز، بو، آفتاب، نور، گرد و غبار، رطوبت، سروصدا، گرما و سرمای زیاد، کارهای شیمیایی و مانند اینها. تخصیص امتیاز به مشاغل به شرح جدول زیر صورت میگیرد.
سطح | اجزای عامل شرایط نامساعد محیط کار | تا 2 ساعت | تا 4 ساعت | تا 6 ساعت | از 6 ساعت به بالا |
1 | دود، بخار، محیط آلوده | 2 | 4 | 6 | 8 |
2 | گرد و غبار، سروصدا | 2 | 4 | 6 | 8 |
3 | رطوبت، گرما و سرما، آفتاب، نور | 2 | 4 | 6 | 8 |
4 | بوی نامطبوع و کارهای شیمیایی | 2 | 4 | 6 | 8 |
5 | ارزش، ارتعاش، اشعه | 2 | 4 | 6 | 8 |
مدل سیستم گرید بندی جهانی ggs چیست؟
مدل منابع انسانی GGS یا به عبارت کامل سیستم گرید بندی جهانی (Global Grading System) برای توسعه و بهبود سیستم منابع انسانی در سازمان ها طراحی شده است.
عامل بیستم: استرس و سایر شرایط غیرعادی کار – 4 درصد معادل 40 امتیاز
منظور از این ،عامل سنجش شرایط غیر عادی کار مربوط به ساعات نامنظم کار، استرس، تضاد یا ابهام نقش و یا احضار به محل کار در هر موقع از شبانه روز و یا بعد از ساعات کار اداری ملزم به سرکشی و سرپرستی در محل کار میباشد. ملاک تعیین درجه ها و تخصیص امتیاز ارزشیابی بستگی به ،نوع شرایط موجود مدت زمان – دفعات احضار به کار ساعات اضافه کاری بعد از اوقات اداری و استرس‌های روزمره ناشی از اجبار به حضور و اضافه کاری بعد از وقت اداری خواهد داشت. امتیازهای این عامل به ۵ سطح به شرح زیر تقسیم می‌شود:
سطح 1. ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی در خارج از وقت اداری در حداقل دفعات که موجب اندکی نگرانی و سلب آسایش شود. (حداکثر تا ۸ امتیاز)
سطح ۲. استرس ،کم ابهام و تضاد در نقش ،کم تضاد -کار- خانواده کم و ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی خارج از وقت اداری به تعداد دفعات کمی که موجب کمی نگرانی و سلب آسایش شود. (حداکثر تا ۱۶ امتیاز)
سطح ۳ . استرس ابهام و تضاد بسیار ،کم ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی در خارج از ساعتهای اداری به دفعات زیاد و آماده به کار بودن به مدت چند ساعت در خارج از وقت اداری که موجب سلب آسایش و ناراحتی نسبتاً زیاد شود (حداکثر تا ۲۴ امتیاز).
سطح ۴: استرس متوسط ابهام و تضاد متوسط ضرورت حضور در محل کار خارج از وقت اداری و آماده بودن به کرات خارج از ساعتهای اداری که موجب سلب آسایش و ناراحتی خیلی زیاد شود. (حداکثر تا ۳۲ امتیاز)
سطح ۵ . استرس ،زیاد ابهام زیاد تضاد کاری ،زیاد ضرورت حضور در محل کار در خارج از ساعتهای اداری به دفعات خیلی زیاد و آماده به کار بودن به کرات و هر بار به مدت چند ساعت در طول شبانه روز که موجب سلب آسایش و ناراحتی خیلی زیاد شود. (حداکثر تا ۴۰امتیاز)