مشمولین قانون تامین اجتماعی در صورت حائز بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت.
۱- حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشند.
۲- سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام رسیده باشد.
برای دریافت مشاوره منابع انسانی از شرکت مشاور منابع انسانی سرآمد از طریق همین لینک اقدام نمایید.
تبصره ۱ [اصلاح شده در تاریخ ۱۳۷۱/۱۲/۱۶]:
کسانی که ۳۰ سال تمام کار کرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتی که سن مردان ۵۰ سال و سن زنان ۴۵ سال تمام باشد میتوانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند.
تبصره ۲ [اصلاح شده در تاریخ ۱۳۸۰/۰۷/۱۴] :
الف – کارهای سخت و زیان آور
کارهای سخت و زیان آور کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با بکارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.
۱- کارفرمایان کلیه کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی که تمام یا برخی از مشاغل آنها حسب تشخیص مراجع ذی ربط سخت و زیان آور اعلام گردیده یا خواهند گردید، مکلفند ظرف دو سال از تاریخ تصویب این قانون نسبت به ایمن سازی عوامل شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استانداردهای مشخص شده در قانون کار و آیین نامه های مربوطه و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام نمایند.
۲- کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی مکلفند قبل از ارجاع کارهای سخت و زیان آور به بیمه شدگان، ضمن انجام معاینات پزشکی آنان از لحاظ قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با نوع کارهای رجوع داده شده (موضوع ماده ۹۰ قانون تأمین اجتماعی)، نسبت به انجام معاینات دوره ای آنان که حداقل در هر سال نباید کمتر از یک بار باشد، نیز به منظور آگاهی از روند سلامتی و تشخیص به هنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی اقدام نمایند، وزارتخانههای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی مکلفند تمهیدات لازم را در انجام این بند توسط کارفرمایان اعمال نمایند.
ب – حمایت‌ها
۱ – افرادی که حداقل بیست سال متوالی و بیست و پنج سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و در هر مورد‌حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند میتوانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و‌زیان‌آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.
۲ – در صورتی که بیمه شدگان موضوع این تبصره قبل از رسیدن به سابقه مقرر در این قانون دچار فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای‌سخت و زیان‌آور گردند با تأیید کمیسیون‌های پزشکی (موضوع ماده ۹۱ قانون تأمین اجتماعی) با هر میزان سابقه خدمت از مزایای مندرج در این تبصره‌برخوردار خواهند شد.
۳ – در مورد سایر بیمه شدگان حداقل سابقه پرداخت حق بیمه برای استفاده از مستمری بازنشستگی از تاریخ تصویب این قانون هر سال یک سال‌افزایش خواهد یافت تا آنکه این حداقل به بیست سال تمام برسد.
۴ – از تاریخ تصویب این قانون جهت مشمولان این تبصره، چهار درصد (۴%) به نرخ حق بیمه مقرر در قانون تأمین اجتماعی افزوده خواهد شد که آن هم در صورت تقاضای مشمولان قانون، به طور یکجا یا به طور اقساطی توسط کارفرمایان پرداخت خواهد شد.
۵ – تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این‌تبصره به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانههای کار و امور اجتماعی و بهداشت،درمان وآموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
۶ – بیمه شدگانی که دارای سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور به تاریخ قبل از تاریخ تصویب این قانون باشند میتوانند با استفاده از‌مزایای این قانون درخواست بازنشستگی نمایند در این صورت با احراز شرایط توسط بیمه شده، کارفرمایان مربوطه مکلفند حق بیمه مربوطه و میزان‌مستمری برقراری را تا احراز شرایط مندرج در تبصره (۲) همچنین چهاردرصد (۴%) میزان مستمری برقراری نسبت به سنوات قبل از تصویب این قانون را یکجا به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نمایند.
تبصره ۳ [مصوب ۱۳۷۱/۱۲/۱۶]:
بیمه شدگانی که دارای ۳۵ سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه باشند میتوانند بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرر در قانون تقاضای بازنشستگی نمایند.
تبصره ۴ [مصوب ۱۳۷۶/۰۷/۰۱]:
زنان کارگر با داشتن (۲۰) سال سابقه کار و (۴۲) سال سن به شرط پرداخت حق بیمه با (۲۰) روز حقوق میتوانند بازنشسته شوند و حقوق بازنشستگی دریافت نمایند.
سوالات متداول
چنانچه بر اساس مواد ۲۸ و ۳۶ قانون تامین اجتماعی از بابت اضافه کاری دریافتی حق بیمه کسر و به تامین اجتماعی واریز شده باشد ، در میزان مستمری بازنشستگی متاثر خواهد بود .بدبهی است تعیین مستمری بازنشستگی بصورت میانگین دستمزد دو سال آخر فعالیت ضربدر سنوات بیمه تقسیم بر ۳۰ می باشد .
تقاضای بازنشستگی باید توسط شخص بیمه شده به عمل آید و کگارفرمایان نمی‌توانند به اجبار کسی را بازنشسته نمایند و یا از بیمه تامین اجتماعی بخواهند که او را بازنشسته کند و هیچ استثنائی برای مشاغل عادی و سخت و زیان آور در قانون تامین اجتماعیدیده نشده است. اما اگر مردان با 65 سال سن و یا زنان با 60 سال و یا بیشتر و دارای حداقل سابقه لازم جهت پرداخت حق بیمه وجود داشته باشند و با این حال خود این اشتخاص تقاضای بازنشستگی نکرده باشند کارفرمایان آنها میتوانند از بیمه تامین اجتماعی بازنشستگی آنها را درخواست نمایند این موضوع در ماده 78 قانون تامین اجتماعی به صراحت بیان گردیده است.
– مستند به تبصره ۲ ماده ۶ قانون بیمه بیکاری مدت استفاده از بیمه بیکاری جزء سوابق بیمه از حیث بازنشستگی و از کار افتادگی و فوت محسوب می‌شود . میزان مستمری ایشان بر اساس میانگین دو سال آخر قبل از بیمه بیکاری محاسبه می‌گردد .میزان مستمری بازنشستگی ایشان نیز عبارت است از یک سی ام متوسط مزد یا حقوق ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه اعم از مدت دوران استفاده از بیمه بیکاری خواهد بود .
بر اساس ماده ۷۸ قانون تامین اجتماعی، کارفرما راسا می تواند بازنشستگی بیمه شدگانی را که حداقل پنج سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی (شصت سال) مقرر در این قانون به کار خود ادامه داده اند از سازمان تامین اجتماعی تقاضا نماید.
میتواند ادامه بیمه پردازی را ادامه بدهد. اختیار بازنشستگی با خود بیمه شده است و کارفرما صرفاً پس از ۶۵ سالگی (برای آقایان و ۶۰ سالگی (برای خانم‌ها) میتواند تقاضای بازنشستگی فرد را بدهد .