تاریخ تصویب: 7؍7؍1353
نقل از روزنامه رسمی شماره: 8672 تاریخ: 22؍7؍1353
شماره: 4810 تاریخ: 17؍7؍1353
ماده 1- کارفرمایان کلیه کارگاههای بخش خصوصی و دولتی مکلفند طرح طبقهبندی مشاغل کارگاههای خود را در مهلتهایی که شورای عالی کار تعیین مینماید تهیه و به مورد اجرا گذارند.
تبصره 1- مهلتهای تعیین شده از طرف شورای عالی کار مبتنی بر نوع صنعت و حرفه و تعداد کارگران هر کارگاه میباشد.
تبصره 2- اتحادیه یا سندیکای کارفرمایی و کارگری یک صنعت یا حرفه و حتی یک فعالیت خدماتی میتوانند با توافق یکدیگر اصول مشترکی برای طبقهبندی مشاغل در سطح حرفه- صنعت یا فعالیت خدماتی تهیه نمایند.
اگر این اصول مورد تایید وزارت کار و امور اجتماعی قرار گیرد در سطح کارگاههای آن صنعت- حرفه یا فعالیت خدماتی به مرحله اجرا گذارده میشود.
تبصره 3– مهلت مقرر در مصوبه مورخ 7؍3؍1349 شورای عالی کار مبنی بر تهیه و اجرای طرح طبقهبندی مشاغل در کارگاههای بخش خصوصی و دولتی که بیش از یکصد نفر کارگر دارند، کماکان به قوت خود باقی است.
ماده 2– طبقهبندی مشاغل که هدف نهایی آن ایجاد یک نظام صحیح مزدی است شامل شرح وظایف، ارزیابی مشاغل، دستور العمل اجرایی و جدول مزد به شرح زیر میباشد:
الف- شرح شغل: شامل عوامل زیر میباشد:
1- عنوان شغل: معرف نوع کار- مشخصات و اهمیت نسبی آن.
2- تعریف شغل: متضمن شرح مختصری درباره خصوصیات اصلی کار و مسئولیت نسبی شغل.
3- شرایط احراز شغل: شامل حداقل شرایط تحصیلی- تجربی و سایر شرایط لازم که برای تصدی شغل مورد نظر ضروری تشخیص داده شود.
ب- ارزیابی مشاغل:
بر اساس ضوابطی از قبیل سطح مهارت- مسئولیت و شرایط محیط کار میباشد که ارزش و اهمیت یک شغل نسبت به سایر مشاغل را از طریق تجزیه و تحلیل (کمی و کیفی) عناصر متشکله شغل تعیین مینماید که منجر به تعیین طبقات شغلی میگردد.
ج- دستورالعمل اجرایی طرح:
عبارت از مقرراتی است که به موجب آن وضع استخدامی شاغل با توجه به شرایط زیر تعیین میگردد:
1– چگونگی تطبیق وضع شاغلین با طرح طبقهبندی.
2– نحوه احتساب پایهها و شرایط ارتقای شاغل و تعیین طبقه و پایه جدید.
3– تعیین شرایط جانشینی عوامل شرایط احراز شغل.
4– شرایط و مدت کارآموزی.
5– شرایط پرداخت دستمزدهای بالاتر از مزد طبقه و پایه استحقاقی با توجه به ضرورتهای ناشی از بازار کار و مقتضیات کارگاه.
6– پیشبینی مواردی که منجر به تجدید نظر و یا تغییر کلی طرح طبقهبندی مشاغل میشود.
د- جدول مزد:
جدولی است که در آن تعداد طبقات یا گروهها و تعداد پایهها و مزد مربوط به هر یک از طبقات یا گروهها و پایههای مربوط تعیین شده است.
تبصره- کارفرمایان مکلفند در اجرای طرح طبقهبندی مشاغل کارگاه خود برای هر یک از شاغلین شرح وظیفهای حاوی وظایف محوله بر اساس شغل مورد تصدی تهیه نمایند.
ماده 3– کارفرمایان مشمول موظفند طرح طبقهبندی مشاغل کارگاههای خود را با اطلاع نماینده کارگران تهیه و جهت بررسی و اظهار نظر به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال نمایند.
تبصره- منظور از نماینده کارگران در این آییننامه عبارت است از نماینده سندیکای حائز اکثریت کارگران کارگاه و در صورت نبودن سندیکای حائز اکثریت، نماینده کارگران در شورای کارگاه و در غیر این دو صورت حداقل یک نفر از کارگران کارگاه که لااقل (51%) از کارگران کتبا وی را برای این مورد انتخاب نموده باشند.
ماده 4– وزارت کار و امور اجتماعی طرحهای واصله را حداکثر ظرف یک ماه در استان مرکز و دو ماه در سایر نقاط کشور از تاریخ وصول از نظر کلی بررسی و نظر خود را اعلام مینماید.
ماده 5- کارفرمایان مشمول مکلفند با توجه به نظرات وزارت کار و امور اجتماعی در مهلتی که برای اصلاح و اجرا تعیین میشود طرح را اصلاح و پس از تایید نماینده کارگران به موقع اجرا گذارند و نتیجه را همراه با لیست تطبیق وضع شاغلین با طرح طبقهبندی مشاغل به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال نمایند.
در صورتی که کارفرمایان در مهلت تعیین شده نسبت به اصلاح و اجرای طرح اقدام ننمایند و یا طرح تهیه شده با اصلاح شده مورد تایید نماینده کارگران قرار نگیرد موضوع در کمیتهای منتخب از طرف شورای عالی کار مورد رسیدگی قرار میگیرد. نظر کمیته مزبور قطعی و لازمالاجرا میباشد.
تبصره- کارگاههایی که نوع کار آنان ایجاب مینماید کارگران در فصل یا زمان خاص و محدودی به کار اشتغال داشته باشند در صورتی که در این دوره فعالیت تعداد کارگران آنها به حد نصاب برسد، شورای عالی کار به استناد گزارش وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شمول آنها تصمیم خواهد گرفت.
آیا میدانید؟
قانونا این امکان مهیا شده است که هر کارگاه بتواند متناسب با شرایط خود و مقتضیات صنعت و بازار کار، طرح طبقهبندی مشاغل مختص خود را طراحی و اجرا نموده و با رعایت الزامات قانونی به تایید وزارت کار رسانده و جایگزین طرح طبقه بندی مشاغل نماید.
ماده 6– در صورت بروز اختلاف در مورد نحوه اجرای طرح و همچنین مطالبات کارگران از نظر مابهالتفاوت احتمالی ناشی از اجرای طرح موضوع در کمیتهای مرکب از نماینده وزارت کار و امور اجتماعی، نماینده کارگران و نماینده کارفرما و تهیهکننده طرح (به عنوان مشاور کارفرما) مورد رسیدگی قرار میگیرد.
در مورد نحوه اجرای طرح، نظر کمیته فوق با اکثریت آرا قطعی است و در صورت عدم توافق نسبت به پرداخت مابهالتفاوت احتمالی ناشی از اجرای طرح طبقهبندی مشاغل پرونده امر به انضمام نظر اعضای کمیته به هیات حل اختلاف ارجاع میگردد.
تبصره- کارفرمایان مجاز نیستند کارگری را از طبقه مربوط به طبقه پایین تنزل دهند و به هر صورت حقوق مکتسبه کارگران از هر لحاظ محفوظ است و نیز چنانچه در اجرای طبقهبندی مشاغل دستمزد کارگری از دستمزد تعیین شده در طبقهبندی بیشتر باشد کارفرما مکلف است دستمزد او را به ماخذ آخرین دستمزد دریافتی بپردازد.
ماده 7- وزارت کار و امور اجتماعی به طور مستمر بر کار دفاتر مشاور فنی تایید شده از طرف شورای عالی کار نظارت نموده و در صورتی که تشخیص دهد به هر عنوان دفاتر مزبور صلاحیت خود را از دست داده اند با تایید شورای عالی کار پروانه کار آنان را لغو خواهد نمود.
ماده 8- وزارت کار و امور اجتماعی تهیه طرح طبقهبندی مشاغل کارگاههایی را که کارفرمایان آنها در اولین مهلت تعیین شده از طرف شورای عالی کار اقدامی نکرده اند با شرایط زیر به دفاتر مشاور فنی واگذار مینماید:
1– مشخصات کارگاه را از نظر تعداد کارگر- منطقه جغرافیایی و نوع فعالیت تهیه و جهت دریافت پیشنهادات در مورد مدت لازم برای انجام کار و همچنین استعلام هزینه مربوط به دفاتر مشاور فنی صلاحیت داری که وزارت کار و امور اجتماعی تشخیص دهد ارسال میدارد.
2– وزارت کار و امور اجتماعی پیشنهادات واصله را بررسی و موسسه مشاور فنی را که مناسبترین پیشنهاد را داده باشد انتخاب و با ذکر مدت انجام کار و میزان هزینه مربوط به تهیه و اجرای طرح به کارفرما معرفی مینماید.
ماده 9- کارفرمایان موظفند حداکثر ظرف یک ماه پس از معرفی دفتر مشاور فنی بر اساس مدت و هزینه تعیین شده با موسسه معرفی شده قرارداد مربوط به تهیه و اجرای طرح طبقهبندی مشاغل کارگاههای خود را منعقد نمایند و در صورت خودداری کارفرمایان به عقد قرارداد با موسسه معرفی شده طبق تبصره (4) ماده واحده عمل خواهد شد.
ماده 10– کارفرمایان موضوع ماده (8) این آییننامه مکلفند آمار و اطلاعات لازم برای تهیه و اجرای طرح طبقهبندی مشاغل کارگاه خود را در اختیار دفتر مشاور فنی که وزارت کار و امور اجتماعی معرفی نموده است قرار دهند.
ماده 11– وزارت کار و امور اجتماعی کلاسهای آموزشی به منظور آشنایی کارگران و کارفرمایان با اصول طبقهبندی مشاغل دایر خواهد نمود.
آییننامه فوق مشتمل بر 11 ماده و 7 تبصره در جلسه روز یکشنبه 7؍7؍1353 به تصویب شورای عالی کار رسید.