برنامهریزی دقیق جبران خدمات به سازمان شما اجازه میدهد سیستمهایی ایجاد کند که به کارکنان به شکلی منصفانه پاداش داده و از اهداف کسبوکار حمایت کند. اما برنامهریزی جبران خدمات دقیقاً چیست، چه اهدافی دارد و چگونه در عمل اجرا میشود؟ بیایید بررسی کنیم.
برنامهریزی جبران خدمات در منابع انسانی (HR) چیست؟
پیش از ورود به فرآیند برنامهریزی، ابتدا ببینیم جبران خدمات چیست. جبران خدمات مجموع مزایای *نقدی و غیرنقدی* است که یک کارمند در ازای کار خود دریافت میکند. انواع مختلف آن شامل حقوق پایه، پاداشهای شرکت، حق خرید سهام و مزایایی مانند بیمه، برنامههای بازنشستگی و مرخصی والدین است.
در پدیدهای که «جنگ استعدادها» نامیده میشود، جبران خدمات نقش حیاتی در نحوه جذب و حفظ استعدادها ایفا میکند و تأثیر مستقیمی بر بهرهوری سازمان دارد. با این حال، مطالعهای توسط Payscale نشان داد که کمتر از ۵۰ درصد شرکتها دارای یک طرح استراتژیک برای جبران خدمات هستند.
مسئولیت این برنامهریزی بر عهده واحد منابع انسانی و/یا مدیر و دپارتمان اختصاصی «جبران خدمات و مزایا» (Compensation & Benefits) است. این کار شامل رویکردی استراتژیک برای ایجاد توازن میان منافع مالی شرکت و اهداف عملیاتی، همزمان با جذب، حفظ، رشد و پاداشدهی به کارکنان است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص “انواع جبران خدمت در سال ۲۰۲۶ برای منابع انسانی” کلیک کرده و مقاله را بخوانید.
چرا سازمانها به برنامهریزی جبران خدمات نیاز دارند؟
سازمانها برای رقابتی ماندن در بازار و جذب استعدادهای برتر به یک طرح استراتژیک نیاز دارند. کارفرمایانی که تحلیل رقبا انجام نمیدهند و بدون ضابطه حقوق پرداخت میکنند، نیروهای خود را به شرکتهای دیگر میبازند.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ PayScale، کسبوکارها امروزه بیش از هر زمان دیگری برای یافتن و حفظ نیروهای ماهر با چالش روبرو هستند. همچنین، مدیریت شرکت بدون بودجهبندی از پیش تعیین شده برای جبران خدمات، یک فاجعه محتمل است. طبق آمار Gallup، نرخ ترک خدمت میتواند هزینهای معادل ۱.۵ تا ۲ برابر حقوق کارمند را به سازمان تحمیل کند. علاوه بر این، جنبههای قانونی نیز مطرح است؛ برای مثال، پرداخت ناعادلانه حقوق متفاوت برای کار یکسان میتواند منجر به تخلفات قانونی «پرداخت برابر» شود.
عناصر جبران خدمات (سیستم پاداشدهی کل)
پنج مؤلفه سیستم «پاداشدهی کل» (Total Rewards) را تشکیل میدهند:
جبران خدمات: پرداخت مستقیمی که کارمند دریافت میکند (حقوق پایه، دستمزد ساعتی، پاداش و انعام).
رفاه (Well-being):ایجاد محیطی که توازن بین کار و زندگی را ارتقا دهد (مانند هزینه باشگاه، سلامت روان و کارگاههای کاهش استرس).
مزایا و پوئنها: مواردی فراتر از الزامات قانونی (مانند امکان دورکاری، مهدکودک در محل کار و دفاتر دوستدار حیوانات خانگی).
توسعه: طبق آمار Indeed، دلیل اصلی ترک شرکتها نبود فرصت رشد است. داشتن استراتژی توسعه داخلی باعث درگیر شدن و ماندگاری کارکنان میشود.
قدردانی: کارکنان میخواهند بدانند کارشان مهم است. قدردانی از کارهای برجسته گامی ضروری در استراتژی پاداشدهی است.
برای شرکت در “دوره نظام جبران خدمت مبتنی بر عملکرد” سرآمد به صورت حضوری، آنلاین و یا آفلاین ثبت نام نمایید.
اهداف برنامهریزی جبران خدمات چیست؟
اهداف کلیدی که منابع انسانی باید دنبال کند عبارتند از:
- تعریف نحوه تقویت استراتژی کسبوکار و رقابتپذیری توسط اصول پرداخت.
- تضمین جبران خدمات منصفانه و عادلانه از طریق بررسیهای دورهای.
- جذب کاندیداهای واجد شرایط به عنوان بخشی از ارزش پیشنهادی به کارمند (EVP).
- کمک به ایجاد نیروی کار درگیر و متعهد.
- افزایش بهرهوری و سودآوری (طبق Forbes، تیمهای شاد ۲۰٪ بهرهورتر هستند).
- کاهش نرخ ترک خدمت داوطلبانه.
گامهای عملی در برنامهریزی جبران خدمات
۱. تعریف یا بازنگری فلسفه جبران خدمات
فلسفه جبران خدمات، چارچوبی برای تصمیمگیریهای شماست. این فلسفه باید با فرهنگ، اندازه و منابع سازمان شما همسو باشد.
۲. انجام تحقیقات صنعت و بازار
این کار که «بنچمارکینگ حقوق» نامیده میشود، به دو روش انجام میپذیرد:
- تحقیق توسط خودتان با استفاده از منابعی مثل LinkedIn Salary، Glassdoor یا آگهیهای رقیب.
- استخدام شخص ثالث (مانند Deloitte یا PwC) برای تحلیل دقیقتر و صرفهجویی در وقت.
۳. تحلیل دادههای جبران خدمات داخلی
دادههای فعلی خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید هنوز رقابتی هستند. همچنین تحلیل «برابری پرداخت» را انجام دهید تا از تفاوت فاحش حقوق در نقشهای مشابه جلوگیری کنید.
۴. همسو کردن برنامهریزی با اهداف کسبوکار
جبران خدمات یکی از بزرگترین هزینههای سازمان است؛ بنابراین باید با در نظر گرفتن منابع و مأموریت شرکت طراحی شود. دریافت گواهینامههای تخصصی Compensation & Benefits برای تیم HR در این مرحله بسیار مفید است.
۵. ایجاد محدودهها و رتبههای حقوقی
ایجاد محدوده حقوقی (Salary Range) به مدیریت هزینهها و تضمین عدالت کمک میکند. درون این محدودهها، رتبههای حقوقی (Salary Grades) را بر اساس تجربه و مهارت قرار دهید. ارزیابی مشاغل (Job Evaluation) ابزاری حیاتی برای این مرحله است.
۶. مدیریت بودجه جبران خدمات
طبق آمار اداره کار آمریکا، هزینههای مربوط به جبران خدمات به طور متوسط ۷۰.۸٪ از هزینههای کارفرما را شامل میشود. برنامهریزی دقیق به شما کمک میکند تخمین بزنید در کجا بیش از حد یا کمتر از حد لازم هزینه میکنید.
۷. پایش اجرا و انجام اصلاحات
یک چارچوب برای نظارت مستمر ایجاد کنید. از مدیران، کارکنان و حتی متقاضیان بازخورد بگیرید و ساختار حقوقی خود را به صورت سالانه یا دوسالانه بر اساس تحلیل رقبای جدید بهروزرسانی کنید.
اگرچه این فرآیند برای تیم منابع انسانی پرزحمت به نظر میرسد، اما در بلندمدت سیستمی قانونی، منصفانه و رقابتی ایجاد میکند که ضامن موفقیت سازمان است.
