شرکت‌هایی که مدیران با استعداد بیشتری را استخدام یا آموزش می‌دهند، به طور متوسط ۱۴۷ درصد سود بیشتر به ازای هر سهم نسبت به رقبا دارند. وقت آن است که از یک مدل شایستگی رهبری برای کمک به سازمان خود برای پیشی گرفتن از همتایانش استفاده کنید.
مدل شایستگی رهبری مناسب می‌تواند بهترین عملکرد شما را به رهبران آینده تبدیل کند که تیم‌ها را الهام می‌بخشند، عملکرد را هدایت می‌کنند و به سازمان در دستیابی به اهداف گسترده‌ترش کمک می‌کنند. مدیران بزرگ ویژگی‌های مشترکی دارند، از جمله ارتباط باز، ایجاد انگیزه و مشارکت کارکنان و تسهیل پاسخگویی.
با این حال، ۵۲ درصد از کارکنان گفتند که دلیل اصلی ترک شغلشان این بود که احساس نمی‌کردند مدیرانشان برای آنها ارزش قائل هستند. این نشان می‌دهد که فقدان رهبران شایسته می‌تواند منجر به از دست دادن استعدادها توسط شرکت‌ها شود. این مقاله به بررسی شایستگی‌های رهبری و چگونگی توسعه و پیاده‌سازی یک مدل شایستگی رهبری برای پرورش رهبری مؤثر می‌پردازد.
شایستگی‌های رهبری چیست؟
شایستگی‌های رهبری به مهارت‌های نرم و فنی، دانش، رفتارها و سایر ویژگی‌هایی اشاره دارد که رهبران را قادر می‌سازد تا دیگران را برای دستیابی به اهداف استراتژیک مشترک، انگیزه داده و مربیگری کنند. نقش‌های مختلف رهبری معمولاً به ویژگی‌ها و شایستگی‌های رهبری متفاوتی نیاز دارند که رهبران می‌توانند از طریق نقشه‌برداری شایستگی به آنها دست یابند.
SHRM (انجمن مدیریت منابع انسانی) شایستگی‌های کلیدی رهبری را به سه دسته تقسیم می‌کند: شایستگی‌ها برای رهبری سازمان، شایستگی‌ها برای رهبری دیگران و شایستگی‌ها برای رهبری خود. برخی از شایستگی‌های اصلی رهبری شامل مدیریت افراد، تصمیم‌گیری، کارآفرینی، توانایی مربیگری، مدیریت تعارض و تجربه صنعت است.
متخصصان منابع انسانی باید شایستگی‌های کلیدی رهبران را درک کنند تا بتوانند به توسعه رهبران مؤثر در سازمان‌های خود کمک کنند.
مدل شایستگی رهبری چیست؟
مدل شایستگی رهبری، که به عنوان چارچوب شایستگی رهبری نیز شناخته می‌شود، شایستگی‌های اساسی مورد نیاز رهبران در یک صنعت یا سازمان خاص را مشخص می‌کند. توسعه آن اهداف، ارزش‌ها و فلسفه رهبری یک سازمان را در نظر می‌گیرد.
می‌توانید از آن برای شناسایی، توسعه و ارزیابی عملکرد رهبران موجود و کارمندانی با پتانسیل رهبری استفاده کنید. این به شما امکان می‌دهد تا میزان مناسب بودن آنها برای نقش‌های رهبری در تجارت را تعیین کنید.
هدف و اهمیت یک مدل شایستگی رهبری
یک مدل شایستگی رهبری مؤثر مزایای مهمی برای منابع انسانی و کارکنان ارائه می‌دهد، مانند:
استخدام و جابجایی: منابع انسانی و مدیران می‌توانند از این مدل برای تعیین شایستگی‌های مناسب برای موقعیت‌های ارشد و کاندیداهایی که دارای آنها هستند، استفاده کنند. این همچنین در برنامه‌ریزی جانشین‌پروری کمک می‌کند، زیرا کارمندانی را که می‌توانند جانشینان بالقوه باشند، شناسایی می‌کند.
آموزش: یک مدل شایستگی رهبری می‌تواند به شناسایی شکاف‌های مهارتی کمک کند و به شما امکان می‌دهد برنامه‌های آموزشی و توسعه مرتبط‌تر را در اولویت قرار دهید. کسانی که به این نقش‌ها علاقه مند هستند نیز در مورد انتظارات و زمینه‌های بهبود خود شفاف خواهند بود.
ارزیابی: این چارچوب به شما امکان می‌دهد تا شایستگی‌ها و عملکرد رهبری را ارزیابی کنید. سپس می‌توانید مهارت‌ها، دانش و رفتارهای همسو با رهبری را هدف قرار داده و اندازه‌گیری کنید و انتظارات روشنی را برای کسانی که مشتاق موقعیت‌های رهبری هستند، تعیین کنید.
برنامه‌ریزی شغلی: یک مدل شایستگی رهبری می‌تواند مسیری واضح و دقیق برای پیشرفت در اختیار کارکنان قرار دهد. این امر سفر رشد شغلی آنها را آسان‌تر می‌کند، که می‌تواند انگیزه و عملکرد را افزایش داده و حفظ کارکنان را افزایش دهد.
توسعه مدل شایستگی محوری
انواع مدل‌های شایستگی رهبری
در اینجا چند مدل شایستگی رهبری شناخته شده و پرکاربرد وجود دارد که می‌توانید برای سازمان خود در نظر بگیرید:
مدل شایستگی SHRM (انجمن مدیریت منابع انسانی): مدل شایستگی SHRM نتیجه تحقیقاتی است که با مشارکت هزاران متخصص منابع انسانی برای تعیین نه شایستگی ضروری برای موفقیت منابع انسانی انجام شده است.
اینها شامل هشت شایستگی رفتاری است:
- رهبری و هدایت
- عملکرد اخلاقی
- مدیریت ارتباطات
- ارتباطات
- اثربخشی جهانی و فرهنگی
- دانش تجاری
- مشاوره
- ارزیابی انتقادی
شایستگی فنی (تخصص منابع انسانی)
چارچوب شایستگی معمار رهبری Korn Ferry: چارچوب شایستگی معمار رهبری Korn Ferry یک چارچوب شایستگی جهانی است که شامل ۳۸ مهارت رهبری رفتاری برای کمک به همه کارکنان برای مشارکت حرفه‌ای معنادار است.
این چارچوب شایستگی‌های برتر را بر اساس نوع رهبر مورد نیاز مشخص می‌کند. به عنوان مثال، رهبری که در ایجاد تعامل تیمی عالی است باید بتواند تیم‌های مؤثر ایجاد کند، استعدادهای برتر را جذب کند و چشم‌انداز و هدف ارائه دهد.
مدل شایستگی رهبری Zenger Folkman: مدل شایستگی رهبری Zenger Folkman بر اساس مفهوم “چادر رهبری” است که شامل پنج ستون چادر است که نشان دهنده مجموعه‌های مختلف شایستگی‌ها است: توانایی شخصی، تمرکز بر نتایج، شخصیت، مهارت‌های بین فردی و توانایی رهبری تغییر.
این پنج ستون در مجموع ۱۹ شایستگی را پوشش می‌دهند. طبق این مدل، فردی که فقط در یکی از این ستون‌ها تسلط داشته باشد، بسیار کمتر از کسی که حداقل در دو ستون تسلط داشته باشد (۸۲٪ در مقابل ۸٪ تا ۹٪) احتمال موفقیت دارد.
مراحل خط لوله رهبری Drotter: مراحل خط لوله رهبری Drotter یک رویکرد شناخته شده برای شایستگی رهبری است که ساختاری برای درک انتظارات رهبران با پیشرفت آنها فراهم می‌کند. این شش انتقال (یا “مرحله”) کلیدی را که رهبران برای رشد در یک سازمان باید طی کنند، مشخص می‌کند. این مراحل شامل تغییر در مهارت‌ها، نحوه صرف زمان و ارزش‌های کاری است.
این انتقالات شامل حرکت از مدیریت خود به مدیریت دیگران و سپس مدیریت مدیران است. مراحل بعدی شامل رهبری وظیفه‌ای، رهبری واحد تجاری، رهبری گروه و در نهایت رهبری سازمانی است. هر مرحله به شایستگی‌های جدید، تفویض اختیار مؤثر و پذیرش دیدگاه گسترده‌تر در حالی که از نقش‌های عملیاتی قبلی دست می‌کشیم، نیاز دارد.
۹ مرحله برای توسعه یک مدل شایستگی رهبری
برای توسعه و پیاده‌سازی یک چارچوب مدل شایستگی رهبری مؤثر برای سازمان خود، این نه مرحله را دنبال کنید:
۱. درک اهداف و فرهنگ سازمانی
اولین قدم برای توسعه یک مدل شایستگی رهبری، بررسی دقیق اهداف، ارزش‌ها، مأموریت و فرهنگ سازمان شما است. این موارد نیازها و اهداف شما را تعیین می‌کنند.
به عنوان مثال، کارایی رهبران فعلی خود را ارزیابی کنید و مهارت‌های رهبری از دست رفته یا توسعه نیافته‌ای را که مانع از دستیابی شرکت به اهدافش می‌شود، مشخص کنید. مصاحبه‌های انفرادی، گروه‌های متمرکز، نظرسنجی‌ها و داده‌های عملکرد می‌توانند به جمع‌آوری بینش‌های کلیدی کمک کنند.
۲. شناسایی نقش‌های کلیدی رهبری
گام بعدی ترسیم موقعیت‌های رهبری و تعیین مسئولیت‌های اصلی آنهاست. این شامل شناسایی وظایف کلیدی، اختیارات تصمیم‌گیری و حوزه‌های پاسخگویی برای هر نقش است. پس از تعیین این مسئولیت‌ها، می‌توانید لیستی از شایستگی‌های ضروری رهبری تهیه کنید.
این رویکرد همسویی بین انتظارات برای هر نقش و مهارت‌ها و ویژگی‌های مورد نیاز را تضمین می‌کند و به ایجاد پایه‌ای محکم برای توسعه و استخدام مؤثر رهبری کمک می‌کند.
نکته منابع انسانی
شایستگی‌های رایج رهبری شامل ارتباطات، مدیریت تیم، هوش هیجانی، حل مسئله و نوآوری است. شایستگی‌های اصلی مورد نیاز رهبران شما برای پیشرفت ممکن است تفاوت زیادی با موارد مورد نیاز در یک سازمان یا صنعت دیگر داشته باشد. به عنوان مثال، شایستگی‌های رهبری مورد نیاز یک شرکت نرم‌افزاری با شایستگی‌های یک سازمان غیرانتفاعی متفاوت خواهد بود.
۳. مشارکت دادن ذینفعان
مهم است که در اسرع وقت با ذینفعان اصلی (از جمله مدیران، رهبران ارشد، منابع انسانی، مدیران و کارکنان) صحبت کنید تا برای چارچوب رهبری خود، موافقت آنها را جلب کنید. به آنها نشان دهید که چگونه مدل شایستگی پیشنهادی به آنها و سازمان گسترده‌تر سود خواهد رساند.
علاوه بر این، مشارکت دادن ذینفعان شفافیت را افزایش می‌دهد و می‌تواند به شکل‌دهی طراحی کلی مدل شایستگی رهبری شما کمک کند. همچنین می‌تواند اعتماد به چارچوب و تیم منابع انسانی شما را تقویت کند.
۴. انجام تحقیقات شایستگی
از معیارهای صنعت، در کنار مدل‌ها و بهترین شیوه‌های ذکر شده در این مقاله، برای تعیین الگوهای مهارت‌های رهبری کلیدی یا نوظهور استفاده کنید. به دنبال هرگونه مزیت رقابتی باشید که می‌توانید برای توسعه و حفظ رهبران قوی پیدا کنید.
همچنین می‌توانید یک تجزیه و تحلیل شغلی انجام دهید تا نقش‌های رهبری فعلی در سازمان خود را بررسی کنید تا هرگونه شایستگی مشترک خاصی را که می‌تواند به توسعه رهبران مؤثر کمک کند، شناسایی کنید.
۵. اولویت‌بندی مهم‌ترین شایستگی‌ها
تاکنون، شما یک لیست گسترده از شایستگی‌های کلیدی رهبری خواهید داشت که باید آن را به هفت تا ده شایستگی اصلی محدود کنید. این تعداد قابل مدیریت برای مدیریت عملکرد و همچنین ابتکارات آموزشی و توسعه است.
می‌توانید از ترکیبی از نظرسنجی‌ها و داده‌های عملکرد برای تأیید شایستگی‌های انتخابی خود، یادگیری نحوه تطبیق آنها با نیازهای سازمان خود و اولویت‌بندی آنها بر اساس تأثیر آنها بر نیروی کار و تجارت خود استفاده کنید.
گنجاندن رهبران در فرآیند تعریف شایستگی‌های رهبری و رفتارهای مطلوب، راهی عالی برای جلب موافقت برای مدل شایستگی رهبری شما و تقویت فرهنگ و ارزش‌ها است. و برای ادغام مؤثر مدل در سایر شیوه‌ها و نشان دادن ارزش سازمانی، اطمینان حاصل کنید که به وضوح تعریف شده و به طور عینی قابل اندازه‌گیری باشد.
*دکتر مارنا ون در مرو، متخصص موضوعی، AIHR
۶. تعیین شاخص‌های رفتاری
هر شایستگی باید دارای سطوح تعریف شده‌ای باشد که مسیر پیشرفت روشنی را برای رهبران فراهم می‌کند (به عنوان مثال، سطوح پایه، متوسط و متخصص). علاوه بر این، هر سطح به یک شرح مفصل نیاز دارد که مهارت‌ها، دانش، تجربه و رفتارهای قابل مشاهده مورد نیاز برای عملکرد در آن سطح را روشن کند.
شاخص‌های خاص و قابل اندازه‌گیری را برای هر سطح شایستگی که نشان دهنده مهارت است، قرار دهید. این به کارکنان کمک می‌کند تا آنچه از آنها انتظار می‌رود را درک کنند و به مدیران کمک می‌کند تا ارزیابی‌های عملکردConsistent در سراسر سازمان انجام دهند.
۷. آزمایش و اصلاح مدل
گام بعدی آزمایش آزمایشی مدل شایستگی رهبری خود با گروه کوچکی از رهبران است. از ترکیبی از بازخورد از گروه‌های متمرکز، مصاحبه‌های انفرادی، کارگاه‌ها و بحث‌های عملکرد برای اطلاع‌رسانی هرگونه تغییر لازم استفاده کنید.
این همچنین به جلب موافقت و تعهد به مدل کمک می‌کند، به شما امکان می‌دهد در صورت لزوم شایستگی‌ها را تنظیم کنید و چارچوب خود را بیشتر با اهداف استراتژیک سازمانی هماهنگ کنید.
۸. ادغام مدل در فرآیندهای منابع انسانی فعلی خود
مهم است که همه رهبران و تیم منابع انسانی خود را در مورد نحوه استفاده مؤثر از مدل شایستگی رهبری آموزش دهید. می‌توانید کارگاه‌هایی را برگزار کنید و منابع آنلاین ایجاد کنید تا به رهبران کمک کنید نحوه ارزیابی شایستگی‌ها، شناسایی شکاف‌های مهارتی و ایجاد برنامه‌های توسعه هدفمند را درک کنند.
مدل را در فرآیندهای کلیدی منابع انسانی، مانند استخدام، آموزش، ارزیابی عملکرد، برنامه‌ریزی جانشین‌پروری و توسعه رهبری ادغام کنید. شرح وظایف، ارزیابی عملکرد و برنامه‌های توسعه باید شایستگی‌های انتخابی را در خود جای دهند تا به کارکنان در پیگیری و دستیابی به اهداف شغلی خود کمک کنند.
نکته منابع انسانی
ادغام مدل شایستگی رهبری شما با فرآیندهای منابع انسانی به حداکثر رساندن تأثیر آن بر موفقیت سازمانی کمک می‌کند. ادغام چارچوب شایستگی رهبری با فرآیندهای منابع انسانی مانند استخدام، ارزیابی عملکرد و برنامه‌ریزی جانشین‌پروری، ثبات را تضمین می‌کند و تأثیر آن را بر موفقیت سازمانی به حداکثر می‌رساند.
۹. نظارت و به‌روزرسانی مدل در صورت لزوم
آخرین مرحله ایجاد سیستمی است که بازخورد مداوم در مورد مدل شایستگی رهبری شما ارائه می‌دهد تا بتوانید در صورت لزوم بهبودهایی ایجاد کنید. به عنوان مثال، ارسال یک نظرسنجی سه ماه پس از اجرای چارچوب می‌تواند به شما کمک کند تا تعیین کنید که آیا به توسعه رهبران مؤثر کمک می‌کند و آیا شایستگی‌های آن مرتبط هستند یا خیر.
به یاد داشته باشید که چارچوب شایستگی رهبری شما یک سیستم در حال تکامل است و از بازخورد منظم برای کمک به شما در ایجاد هرگونه تغییر مورد نیاز استفاده کنید.
۷ مثال واقعی از مدل شایستگی رهبری
در اینجا چند نمونه واقعی از مدل‌های شایستگی رهبری وجود دارد که می‌تواند رویکرد شما را الهام بخشد:
-
مثال ۱: اداره منابع انسانی کالیفرنیا (CalHR)
مدل شایستگی رهبری CalHR شامل شایستگی‌های دانش تجاری، رهبری الهام‌بخش، رهبری نتیجه‌محور، مباشرت، مدیریت استعداد و دیدگاه و تفکر استراتژیک است.
هر شایستگی گسترده، مجموعه‌ای از مهارت‌ها، دانش و رفتارها را پوشش می‌دهد. به عنوان مثال، رهبری الهام‌بخش شامل تمرکز بر مأموریت، مشارکت فعال و تمرکز بر نتیجه است. هر شایستگی کوچکتر دارای شاخص‌های رفتاری سطح مهارت، از سطح ۱ (مبتدی) تا سطح ۵ (متخصص) است.
-
مثال ۲: Deloitte
مدل قابلیت رهبری Deloitte به ارزیابی پتانسیل رهبران فردی کمک می‌کند. این مدل دارای دو عنصر متمایز است: قابلیت‌های قابل توسعه (عوامل آموخته شده) و پتانسیل رهبری (عوامل ذاتی). قدرت پتانسیل یک رهبر سرعت پیشرفت آنها را در سازمان تعیین می‌کند.
Deloitte هشت شایستگی اصلی را تعیین کرد: رهبری الهام‌بخش، اجرا، نفوذ، همکاری، هدایت، قضاوت تجاری، لبه رقابتی و استعدادسازی. هر شایستگی دارای چهار سطح، از رهبر عملیاتی (سطح ۱) تا رهبر سازمانی (سطح ۴) است.
-
مثال ۳: GitLab
GitLab مجموعه‌ای از ارزش‌ها، کار از راه دور و شایستگی‌های عملکردی برای هر یک از نقش‌های خود دارد. همچنین از لیست جداگانه‌ای از شایستگی‌های مدیر و رهبری در توسعه رهبری برای ایجاد… استفاده می‌کند.
-
مثال ۴: KIPP
چارچوب شایستگی رهبری KIPP به سازمان کمک می‌کند تا به طور مؤثر رهبران را انتخاب، آموزش، ارزیابی، حفظ و ارتقا دهد. دسته‌های اصلی این مدل عبارتند از «هدایت نتایج»، «ایجاد روابط» و «مدیریت افراد» و این سه دسته شامل شایستگی‌های اصلی هستند.
به عنوان مثال، «هدایت نتایج» شامل جهت‌گیری به سوی موفقیت، یادگیری مداوم، تفکر انتقادی و حل مسئله، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی و اجرا است. هر شایستگی مهارت‌ها و رفتارهای خاصی را پوشش می‌دهد. برای نمونه، رفتارهای کلیدی جهت‌گیری به سوی موفقیت عبارتند از تعیین اهداف چالش‌برانگیز، ابتکار عمل، پیگیری، تاب‌آوری، انعطاف‌پذیری و تمرکز بر نتایج.
-
مثال ۵: انجمن آموزش ملی (NEA)
مدل شایستگی رهبری NEA برای تعریف و ارزیابی مهارت‌ها و توانایی‌های رهبری رهبران آموزشی ایجاد شده است. این مدل شامل هفت شایستگی اصلی است که به سه دسته یا سطح تقسیم می‌شوند.
به عنوان مثال، سطح ۱ شایستگی‌های بنیادین مرتبط با رهبری خود را پوشش می‌دهد. این شایستگی‌ها شامل سازماندهی و سلامت مالی استراتژیک است. سطح ۲ شایستگی‌های بسیج و قدرت‌سازی مرتبط با رهبری دیگران را پوشش می‌دهد و سطح ۳ شایستگی‌های هدایت دستور کار مورد نیاز برای رهبری یک سازمان را پوشش می‌دهد.
-
مثال ۶: پروکتر اند گمبل (P&G)
P&G از مدل رهبری 5E استفاده می‌کند که حول پنج اقدام کلیدی می‌چرخد: ترسیم آینده‌ای روشن، مشارکت دادن دیگران در یک هدف مشترک، توانمندسازی موفقیت از طریق منابع و پشتیبانی، اجرای برنامه‌ها با تمرکز و ارزیابی نتایج برای بهبود مستمر.
این چارچوب رهبران را تشویق می‌کند تا اهداف را هماهنگ کنند، همکاری را تقویت کنند و بر اساس نتایج برای دستیابی به موفقیت بلندمدت، خود را تطبیق دهند. تحت این مدل، P&G سه شایستگی اصلی برای موفقیت را شناسایی کرده است: رهبری، استراتژی و نظم عملیاتی. این شرکت معتقد است که این موارد برای دستیابی به اهداف شخصی و سازمانی ضروری هستند.
-
مثال ۷: TATA Power
گذار TATA Power به آینده‌ای سبز به معنای بازآموزی و ارتقاء مهارت کارکنان آن بوده است. برای شکل‌دهی رهبران آینده، مدل شایستگی رهبری “آرزو-انگیزه-عملکرد” (AMP) رویکردی سه سطحی برای آموزش اتخاذ می‌کند.
این مدل بر شش ویژگی کلیدی تأکید دارد: قدرتمند و چابک بودن، انرژی دادن به مشتریان، ارائه نتایج مطلوب، تقویت تعالی، حرکت با هدف و پرورش فرهنگ یادگیری مداوم. با همکاری با مؤسسات مختلف، برنامه‌هایی را برای رهبران ارشد، مدیریت میانی و مدیران تازه کار ایجاد کرده است.
یک مدل شایستگی رهبری به ساخت رهبران قوی که موفقیت تیم را هدایت می‌کنند و سازمان شما را رقابتی نگه می‌دارند، کمک می‌کند. این مدل راهنمایی روشنی برای استخدام، آموزش و برنامه‌ریزی برای آینده ارائه می‌دهد و اطمینان می‌دهد که شما رهبران را به اندازه کافی برای برنامه‌ها و چالش‌های آینده آماده می‌کنید.
سرمایه‌گذاری در توسعه رهبری، تیم شما را تقویت می‌کند، مشارکت را بهبود می‌بخشد و عملکرد کلی را افزایش می‌دهد. برای طراحی چارچوب رهبری مناسب برای حمایت از رهبران خود، ادغام آن در سازمان و نظارت و اصلاح آن با تکامل اهداف سازمان، وقت بگذارید.
